Windesheim is een waardevol instituut. Met 30 jaar geschiedenis en een vaste plek in de top 3 van Nederlandse hogescholen. Daar zijn we terecht trots op. En tegelijk is het ook een risico met het oog op de toekomst. Instituties zijn namelijk moeilijk te veranderen. En toch zal dat moeten, schrijft Henk Hagoort.
De wereld om ons heen verandert namelijk ingrijpend. Er is sprake van een ware paradigma-shift. Het oude industriële, lineaire paradigma maakt door digitalisering en globalisering plaats voor iets nieuws. Het effect is overal zichtbaar. Eeuwenoude lineaire processen en ketens vallen uiteen. We kijken niet meer naar lineair geprogrammeerde TV-zenders, maar kijken naar programma’s op het moment dat we dat zelf willen. Maar ook de wijze waarop ketens in zorg en onderwijs zijn georganiseerd staan onder druk. De cliënt of student wil geen product zijn op een ‘lopende band’, maar eist dat onderwijs en zorg om hem heen zijn georganiseerd, dat hij zelf kan kiezen wat hij wanneer, bij wie en op welke wijze leert of ondergaat. We noemen dat ‘ontbundeling’. Ketens vallen uiteen in losse delen en iedereen kan die delen via het internet wereldwijd aanbieden. Tussenpersonen en monopolies zijn kwetsbaar. Het gevolg is dat oude instituties hun vanzelfsprekende positie verliezen en zich anders moeten gaan organiseren om te overleven. In de media is dat al lang aan de gang, in het onderwijs en de zorg begint het, om maar te zwijgen van de traditionele banken, reisorganisaties en verzekeraars.
Deze ontwikkelingen gaan niet aan ons voorbij. We beseffen dat we het onderwijs moeten flexibiliseren en personaliseren (zie het Nieuwe Onderwijsconcept). Maar de wereld om ons heen vraagt meer. Zeker als het gaat om deeltijd-onderwijs en het inspelen op Leven Lang Leren. Daar hebben we geen monopolie en via internet kunnen ook commerciele partijen concurrerend onderwijs aanbieden. Overigens niet alleen op deeltijd maar ook op voltijd. Kijk maar naar de recente overname van Luzac door NCOI.
Windesheim beschikt over een enorme rijkdom aan kennis die we graag delen met de wereld om ons heen. Maar die wereld komt niet altijd meer naar ons toe. We zullen in toenemende mate moeten leren om die wereld op te zoeken en ons in onze werkwijze aan die wereld aan te passen. Dat is precies de kern van de beweging Waardevol Windesheim die vorig jaar is gestart en een groeiend aantal collega’s inspireert en mobiliseert. Van een bolwerk waar mensen kennis halen, willen we een netwerk worden dat kennis deelt. Met studenten, met werkenden, met bedrijven, met andere organisaties. Dat heeft invloed op de wijze waarop we omgaan met externe relaties, met marketing, met alumni, met de organisatie van ons aanbod. Op al die thema’s zullen we aan de slag moeten. Om nieuwe wegen te ontdekken. Om Windesheim van de toekomst uit te vinden. Alleen door de komende jaren zelf te veranderen kunnen we namelijk net zo waardevol blijven als de afgelopen 30 jaar.
Henk Hagoort
is voorzitter van het college van bestuur van Windesheim. Dit is een verkorte versie van zijn toespraak tijdens de Waardevol Windesheim bijeenkomst van 29 september.
