Deskundigen die zich bezighouden met omgevingsbeleid kijken met een eenzijdige, technische blik naar hun berekeningen en modellen. Ze lijden collectief aan beroepsblindheid. Willem Buunk wil daar verandering in brengen. “Je moet ook de onderbuikgevoelens van belanghebbenden serieus nemen. Nu worden emotionele of irrationele argumenten vaak afgedaan als niet relevant, maar ze zijn voor betrokkenen zeer waardevol.”
Lector area development Willem Buunk (46) onderzocht, samen met junior onderzoeker Jeroen Bastiaanssen en externe partners, hoe bij het aanpakken van mobiliteitsvraagstukken beter rekening kan worden gehouden met de verscheidenheid aan opvattingen over openbaar en individueel vervoer. “Het ontwerpen van plannen voor de inrichting van onze leefomgeving gebeurt niet waardevrij. Vooral alles wat te maken heeft met mobiliteit leidt tot strijd, weerstand en scherpe maatschappelijke debatten.”
Argumentatie
“In 2018 wordt een nieuwe omgevingswet van kracht waardoor de verkeersdeskundige nog vaker dan nu te maken krijgt met politieke discussies en besluitvorming. Technische professionals hebben de neiging te zeggen: ik heb alles toch goed berekend, dus dit is het beste advies. Oh, die meneer begrijpt het niet? Dan leg ik het nog eens uit. Dat werkt niet meer. Om een vruchtbare bijdrage aan besluitvorming over de leefomgeving te leveren, moet je je complete argumentatie op orde hebben.”
Buunk c.s. ontwikkelden een ‘waardenkaart’ om bij analyses tot afgewogener adviezen te kunnen komen. “In het huidige mobiliteitsbeleid zijn functionaliteit en veiligheid de dominante waarden, maar dat zijn er slechts twee van achttien. Adviseurs moeten zich daarvan bewust zijn.” De mobiliteitsproblemen zullen door de kaart niet verdwijnen. Buunk hoopt wel dat hij verkeerskundigen bevrijdt van “een al te naïef geloof in de heilzame werking van technologie.”
De lector zet op basis van zijn onderzoek vraagtekens bij het enthousiasme over elektrische en zelfrijdende auto’s. “Elektrisch vervoer leidt in binnensteden tot minder vervuiling, maar de elektriciteit wordt nog steeds deels opgewekt in vervuilende kolencentrales. Dat blijft voorlopig zo. Ik ben ook sceptisch over het succes van spuuglelijke deelauto’s waarmee je als individu je status en identiteit niet kunt tonen.”
Hoe je elektrisch rijden wel aantrekkelijk maakt voor wie zich wil onderscheiden, weten ze bij Tesla. “Maar die bloedmooie auto´s zijn duur. De armste dertig procent van de bevolking kan een Telsa niet betalen. Als je dan toch milieuzones invoert, maak je het centrum van je steden onbereikbaar voor mensen met een smalle beurs die in hun derdehands autootje hun niet zo mobiele moeder naar de markt moeten brengen.”
Wie het centrum wel bereikt, moet maar zien een schaarse parkeerplaats te vinden. “Ook bij Windesheim, dat met de beste bedoelingen het gebruik van het openbaar vervoer stimuleert, is er vaak discussie over het parkeerbeleid. Ik zie regelmatig automobilisten wanhopig in de rij voor het parkeerterrein staan. Soms zelfs midden op straat, zodat fietsers er niet langs kunnen. Het gevolg is dat colleges te laat beginnen.”
Eigenbelang
“Toch willen automobilisten en fietsers hetzelfde: altijd groen licht, voorrang op de ander, voor de deur parkeren en nergens voor betalen. Er zijn fietsfanaten die menen dat zij de wereld redden en dat automobilisten verwerpelijk zijn omdat die zich niet drukmaken over klimaatverandering, maar iedereen in dit land wil autonoom individuele keuzes kunnen maken bij zijn vervoer en stelt daarom het eigenbelang voorop.”
HANS INVERNIZZI
foto: Wouter van Emst
Tips? Mail win@windesheim.nl
