Hbo’ers, mbo’ers en praktijkmensen werken samen in de Ontwerpfabriek
Windesheim wil de relatie met het middelbaar beroepsonderwijs versterken. De Ontwerpfabriek, De Nieuwe Hanze Unie en het Integraal Kindcentrum de IJsselhof in Zwolle organiseren praktijkonderwijs waarin hbo’ers en mbo’ers nauw samenwerken op basis van gelijkwaardigheid.
“Niveauverlies? Integendeel!” De derde- en vierdejaars ict-studenten die sinds september bij de Zwolse mbo-vakschool Cibap samen met mbo’ers serious games ontwerpen, doen dat volgens ict-manager Ilja Clabbers uitstekend: “Zowel de hbo’ers als de mbo’ers halen een hoger niveau dan in gescheiden lesgroepen. En de opdrachtgevers zijn dik tevreden.”
Verspreid over dit cursusjaar zijn 70 hbo’ers en 75 mbo’ers actief in de studio ‘038games’. Plaats van handeling is de Ontwerpfabriek, een onderwijsgebouw met ruime werkplaatsen en state of the art-voorzieningen dat door Cibap is ingericht voor multidisciplinair en multilevel beroepsonderwijs.
Cor de Koning, directeur onderwijs en ondernemerschap bij Cibap, is enthousiast: “De studenten jagen elkaars niveau op. Twee plus twee is vijf bij deze nieuwe onderwijsvorm. We willen onze studenten beter voorbereiden op een vervolgstudie aan het hbo of een beroep. Cibap is sterk in de creatieve hoek; in de technische hoek zijn we wat achtergebleven. Onze studenten hebben vormgevings- en tekenvaardigheden, maar missen de technische kennis die de ict’ers kunnen leveren. Ze vullen elkaar dus prima aan.”
Standaardfiguurtjes
Clabbers kan zich daar helemaal in vinden: “Wij hebben bij het domein Techniek geen vormgevers in huis die verstand hebben van kleuren en vormen, die kunnen tekenen en die games echt een mooi design kunnen geven. Ict-studenten kunnen wel een game bedenken, maar als ze karaktertjes nodig hebben, gebruiken ze standaardfiguurtjes. De derde- en vierdejaars van Cibap zijn juist heel bedreven in het fraai vormgeven daarvan.”
Het nieuwe onderwijs is realistisch: “Die student van ons is niet meer één van de software-engineers; hij is dé software-engineer in een team dat voor een echt bedrijf werkt. Hij moet verantwoordelijkheid nemen en leren hoe je mbo´ers aanstuurt.” Volgens De Koning is er geen sprake van concurrentievervalsing: “We ontworstelen ons aan het kader van het traditionele onderwijs, maar het blijft onderwijs. De opdrachten staan ten dienste van het onderwijs en moeten toegevoegde waarde hebben. Wij doen geen losse klusjes.”
Risico
Clabbers wijst erop dat ondernemers wel een zeker risico lopen: “Er moet geëxperimenteerd kunnen worden, maar het redelijk dat er wordt betaald want de studenten leveren meestal iets zeer bruikbaars op. De opdrachtgevers moeten zelf op de werkvloer meedenken over concepten en zonodig bijsturen. De docenten begeleiden vooral op procesniveau.”
De Koning wil ook samenwerken met whc, ipo, journalistiek, communicatie en bouwkunde. Manager bouwkunde Jolling Lodema ziet een constructie à la ict wel zitten. De eerste stappen zijn gezet: “Bouwkunde gaat gebruik maken van de stoffen- en materialenbibliotheek van Cibap. Wij hebben daar al bijspijkerlessen wiskunde verzorgd en Cibap-studenten komen hier regelmatig over de vloer. Deze bloedfanatieke mbo’ers zijn zeer welkom bij Techniek.”
Kindcentrum
In het Integraal Kindcentrum (IKC) de IJsselhof in Zwolle-Zuid, waar dagelijks kinderen (tot dertien jaar) worden opgevangen, opgevoed en begeleid, geven Windesheimstudenten pedagogisch management kinderopvang (PMK) leiding aan mbo’ers van Deltion. Adjunct-directeur Femke Spijkerman van de IJsselhof, waar ook een basisschool is gevestigd, houdt een oogje in het zeil maar laat de studenten zoveel mogelijk hun eigen boontjes doppen in hun eigen ‘laboratorium’.
“We geven de studenten vrijheid om te oefenen met leidinggeven en samenwerken.” Bij gewone stages lopen pmk-studenten en mbo’ers mee met ervaren krachten. Leerzaam, maar een onvoldoende voorbereiding op het echte werk, vindt Spijkerman: “Na het behalen van een diploma is het voor jonge mensen heel lastig om direct te functioneren in een echte baan. Ze hebben vaak geen idee hoe ze een probleem moeten aanpakken.”
Opleidingshoofd PMK Jannie Kalkman hoopt het IKC-lab aan te man te brengen bij meer kinderopvangcentra. “Het laboratorium biedt pmk-studenten een enorme ontwikkelkans. Ze leren laveren tussen kinderopvang en basisonderwijs. Onze studenten sturen niet alleen mbo’ers aan, maar begeleiden ook pedagogisch medewerkers en adviseren groepsleerkrachten.”
Braindrain
De Nieuwe Hanze Unie (DNHU), een initiatief van de gemeente Zwolle, de provincie en de acht Zwolse instellingen voor hoger en middelbaar beroepsonderwijs, is expliciet bedoeld om met het nieuwe praktijkomderwijs een braindrain van talent uit de provincie te voorkomen. “We moeten de goede mensen voor de regio behouden”, stelt Ferna Jalink, projectmanager van De Nieuwe Hanze Unie bij Windesheim.
Binnen de projecten, die voorlopig nog worden uitgevoerd als extra onderwijs, doen studenten nuttige contacten op. “Als je een netwerk hebt opgebouwd, vind je makkelijker een baan.” Bij DNHU werken hbo’ers van Windesheim en mbo’ers van Cibap, Deltion en Landstede samen om vraagstukken van bedrijven in de regio op te lossen. Vorig cursusjaar hebben ruim honderd studenten geparticipeerd in zes projecten; deze maand starten er vier met zo’n tachtig deelnemers.
De onderwerpen variëren van een onderzoek naar hoe het vrouwenvoetbal in Zwolle aan populariteit kan winnen tot de vraag hoe Zwolle zich kan positioneren als ‘smart city’. Met name de samenwerking tussen hbo’ers en mbo’ers met verschillende studierichtingen levert volgens Jalink veel op: “De studenten leren elkaars taal spreken. Sommigen, die al eerder hebben meegedaan, meldden zich opnieuw aan. Ze vinden het geen probleem desnoods in hun vrije tijd mee te werken.”
Hans Invernizzi
