Brandweerlieden kunnen veel veiliger werken als hun commandant in de gaten kan houden waar ze zijn en hoe hun gezondheidsstatus is. Moderne elektronica maakt het een commandant mogelijk op zijn tablet te zien hoe het met zijn manschappen gaat. Hilco Prins legt, met deskundigen van Windesheim en Saxion, de basis voor het prototype van MoSeS, een nieuw mobiel informatie- en communicatiesysteem voor hulpdiensten.
Gemiddeld vinden jaarlijks één à twee brandweermannen de dood bij bluswerkzaamheden. Vele tientallen moeten worden behandeld aan kwetsuren. Gezondheidswetenschapper en docent bij verpleegkunde Hilco Prins (52) onderzoekt in opdracht van het lectoraat ict-innovaties in de zorg hoe met smartphones en sensoren voorkomen kan worden dat brandweermensen gewond raken of overlijden.
Netwerkje
Het is voor een commandant nu moeilijk te bepalen hoeveel risico’s zijn personeel loopt in een brandend pand. Hij heeft te weinig zicht op de positie van zijn mensen, kan niet monitoren hoe het fysiek met hen gaat en hoeveel ademlucht ze nog hebben. Het MoSeS-systeem (Mobile Sensing for Safety) stelt brandweerlieden in staat onder elkaar en met hun baas te communiceren via mobiele telefoons, die een lokaal netwerkje vormen dat niet afhankelijk is van 3G, 4G, gps of het wifi-netwerk van het brandende gebouw.
Sensoren op de schoenen geven via een bluetoothverbinding informatie door over de positie van de brandweerman. De commandant ziet zijn mensen als gekleurde bolletjes. Hun lichamelijke gesteldheid wordt geduid met de kleuren rood (in gevaar), oranje (loopt risico) en groen (is veilig). Het is lastig overtollige warmte kwijt te raken in een geïsoleerd pak. Met een hartslagmeter kan de commandant checken of iemand nog fit genoeg is.
De hoogte van de hartslag is een goede graadmeter voor uitputting en oververhitting door hittestuwing. Brandweermensen zouden een pil kunnen slikken die hun kerntemperatuur exact meet, maar dat is in de praktijk geen optie. “Dat slikken moet vier uur van tevoren gebeuren en je weet natuurlijk nooit wanneer er brand uitbreekt.” Een temperatuurinschatting met een hartslagmeting is minder nauwkeurig en dus kan het gebeuren dat iemand te snel of te laat wordt teruggehaald.
Het controleren van de gezondheidsstatus raakt ook de privacy. “Met name vrijwillige brandweerlieden willen liever niet dat hun commandant gegevens over hun hartslag kan inzien.” Toch hopen de onderzoekers dat brandmannen het belang van de hartslagmeting gaan inzien. “Ze hebben vaak niet in de gaten dat ze niet goed functioneren. Soms doen zich levensgevaarlijke situaties voor.”
“Afhankelijk van zijn conditie kan een brandweerman last krijgen van hartfalen. Als je lichaamstemperatuur hoger is dan 38 graden krijg je verschijnselen die lijken op een zonnesteek. Je raakt aan de kook, bent minder alert. Als je iemand niet op tijd vervangt, kan dat tot gevolg hebben dat hij langere tijd niet of minder goed inzetbaar is.”
Hulpmiddel
MoSeS is ook geschikt voor politie, militairen, ambulancepersoneel, kustwachters en reddingsteams, maar Prins beklemtoont dat het slechts een hulpmiddel is. “Voor alle geüniformeerde first responders geldt, dat zij een risicovak uitoefenen. MoSeS maakt bestaande protocollen en preventieve maatregelen, zoals bijvoorbeeld bij de brandweer genoeg drinken en uitgerust aan je werk beginnen, niet overbodig, maar het helpt wel zuiniger met het personeel om te gaan.”
Hans Invernizzi
Tips? Mail win@windesheim.nl
