Eigenlijk was mijn collega-columnist aan de beurt voor de column. Vanwege medische omstandigheden kan hij niet schrijven, daarom mag ik het overnemen. Doorgaans gaan deze schrijfsels over hogeschool gerelateerde onderwerpen. En daarmee over zaken die op één of andere manier te maken hebben met het begin van het leven. M’n collega moet een ingrijpende operatie ondergaan. Onwillekeurig dwalen de gedachten daardoor af naar de eindigheid van het bestaan. Daar wil ik deze keer over schrijven.
Het onderwerp ‘voltooid leven’ houdt de gemoederen bezig. In de voorbije verkiezingstijd bleek het een dankbaar onderwerp. Dit soort discussies lijkt bij te dragen aan een bepaald maatschappelijk draagvlak voor actieve stervenshulp. Afhankelijk van de uitkomsten van de formatie kan het best nog één of twee kabinetten duren voordat hierover echt wetgeving wordt aangenomen, maar dát die er komt lijkt ondertussen vooral nog een kwestie van tijd te zijn. Los van ethische en religieuze bezwaren ogen de plannen op zichzelf tamelijk onschuldig. Uiteraard zal er geen enkele vorm van dwang zijn. Op dat punt heb ik ook geen twijfel aan de intenties van de voorvechters.
Wat is dan het gevaar? Dat zit in de opbouw van de Nederlandse bevolkingspiramide. Deze lijkt op een paddenstoel. De komende tientallen jaren zal een brede hoed van ouderen door een relatief smalle steel van werkenden moeten worden onderhouden. Door de goede gezondheidszorg zal deze hoed op natuurlijke wijze minder snel in breedte afnemen. Toekomstige ouderen zullen maatschappelijk en economisch lastig worden. Ondertussen lijkt de samenleving te wennen aan het idee van levensbeëindiging. Door dit soort combinaties zie ik voorwaarden ontstaan waarin het vrijwillig karakter meer op de achtergrond kan raken. Dat vind ik best zorgelijk.
Deze column wordt door studenten gelezen. Daar zullen ook toekomstige politici bijzitten. Houd dit soort zaken in het achterhoofd, en verkoop straks niet onze echte vrijheid voor een schijnvrijheid in een bange samenleving. Misschien ben ik een zwartkijker. Ik hoop het. Ik hoop ook wanneer het zover is op normale wijze te kunnen overlijden.
Johannes Hakvoort
is docent wiskunde bij elektrotechniek en werktuigbouwkunde
