Pastor Martin Jans schrijft elke maand een column over zijn werk als studentenpastor.
Monument voor een jonge vrouw
Ze is 22 jaar geworden. Een jonge vrouw, zoals hier op Windesheim veel mensen van 22 jaar rondlopen. Ze zat daarvoor op de kweekschool in Zwolle, een voorloper van de PABO van Windesheim. Op haar 21e werkte ze als leerkracht in Sleen, Drenthe. Op een dag in oktober 1943 kwamen twee SD-ers haar klas binnen en werd ze voor het oog van de kinderen opgepakt. ’Kinderen, ik ga nu weg’, zei ze nog, ‘misschien kom ik terug, maar dat weet ik niet zeker’.
Twee jaar eerder was Bep Wiersma actief geworden bij de ondergrondse inlichtingendienst. Haar vriendin Leonie Overgoor vroeg haar om mee te doen. Bep woonde in die tijd in Breda en werkte tijdelijk bij de spoorwegen. Daar kon ze plattegronden maken van wegen en van de treinloop van Breda. Deze tekeningen werden via een verzetsgroep in België doorgeseind naar Engeland.
Na haar arrestatie werd ze samen met haar vriendin Leonie en een aantal anderen ter dood veroordeeld. De uitvoering van het vonnis werd uitgesteld en in 1944 werden ze op transport gezet naar concentratiekamp Ravensbrück. Leonie overleefde het kamp, Bep niet. Toen ze op appèl moest staan terwijl ze uitgeput was en erg ziek, zakte ze in elkaar. Ze stierf een korte tijd later op 16 of 17 januari 1945, ruim 74 jaar geleden.
Ze had de leeftijd van veel van de studenten op Windesheim. Bep laat zien dat waarden niet zozeer theorie zijn, maar dat wij die laten zien met onze keuzes. Wij zijn ze die waarden. Wie we zijn laten we zien in wat we doen of juist niet doen.
Het monument voor Bep Wiersma in de hal bij de PABO bestaat uit twee stukken spoorrails. Een kort en een langer deel. Ze liggen niet parallel aan elkaar zoals op een spoor waar de route uitgestippeld ligt en je geen andere kant op kunt. Waar je je kunt verschuilen achter ‘het kan niet anders’.
Het spoorrails van dit monument nodigt uit om ons niet te verstoppen en domweg met de massa mee te doen. Maar om te kiezen voor wat we echt belangrijk vinden, zoals Bep Wiersma dat ook heeft gedaan.
Martin Jans is studentenpastor van Windesheim, ArtEZ en KPZ Zwolle
Dank voor de toelichting bij het verhaal dat bij het monument hoort. Ik loop er al zo lang langs dat ik het niet meer zie. Door je verhaal wordt het monument voor mij weer zichtbaar.
Nog één aanvulling: de zin “Twee jaar eerder was Bep Wiersma actief geworden bij de illegale inlichtingendienst” kan passender: “Twee jaar eerder was Bep Wiersma actief geworden bij de ondergrondse inlichtingendienst”.
Wij (beide oud-studenten Windesheim) zijn vorig jaar verhuisd naar de straat in Zwolle-Zuid die naar Elisabeth (Bep) vernoemd is. Ik had al wat informatie over haar gezocht maar nog niet zo gedetailleerd gevonden als wat u noemt in deze column. Wij hebben haar uiteraard nooit gekend, maar we zullen haar verhaal herinneren en doorgeven.
Ha mooi. Ik heb nog wel wat meer informatie over haar gevonden. Als je daar belangstelling voor hebt mail me dan even, m.jans@windesheim.nl
Beetje achtergrond bij de maker van dit monument, omdat ik het er hier niet bij kon vinden, wat aan mij kan liggen, maar dan toch maar zo:
De kunstenaar die dit heeft ontworpen en vervaardigt heet Koos Kroon, gerenommeerd Docent Beeldende Kunst en Vormgeving dat destijds nog TEHA heette,
Koos was ook een erg goede coördinator van de afdeling DBKV en beeldend kunstenaar!
Er bestaan meerdere werken van hem in de openbare ruimte. Iedereen in Zwolle kent ‘Bouwstuk aan het water’ van zijn hand uit 2002 dat in het Potgieterpark staat: https://kooskroon.nl/
Hij is na een lange diensttijd met pensioen gegaan vlak voor afgelopen zomer.
Mogelijk is hij minder bekend geraakt bij Windesheim, omdat hij samen met de hele afdeling DBKV gefuseerd, en daarmee verhuist is naar de Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ, eveneens in Zwolle. Fijn dat je hier zo mooi aandacht aangeeft, Martin! Hartelijke groet, Mario ter Braak.