Kracht, snelheid, techniek, atletisch vermogen, expressie en explosiviteit. Het komt allemaal samen in kata, een vorm van karate die Matthew Martens (vierdejaars hbo-ict) al van jongs af aan beoefent.
Wat is kata precies?
“Als ik aan iemand uitleg wat ik precies doe, vergelijk ik het altijd eerst met dansen omdat mensen daar een idee bij hebben: een serie ingestudeerde bewegingen met een bepaald ritme. Maar dan gericht op vechten. Een kata is een vaste serie bewegingen of technieken die samen een schijngevecht vormen, tegen een denkbeeldige tegenstander. Ken je tai chi? Daar lijkt het op, maar daarbij ben je vooral met jezelf bezig, dat is heel intrinsiek. Kata is juist heel erg naar buiten gericht, je wilt echt emotie overbrengen op iemand anders.”
Je staat dus niet op de mat tegenover een tegenstander, maar je doet wel mee aan wedstrijden. Hoe moeten we dat voor ons zien?
“Bij een toernooi heb je in elke ronde inderdaad een tegenstander, maar je doet je kata om de beurt. De vijf scheidsrechters om de mat heen beoordelen achteraf wie dat het beste deed en dus wint en doorgaat naar de volgende ronde. Ze letten bijvoorbeeld op atletisch vermogen en techniek. Maar ook de overgang tussen de verschillende standen en mijn expressie speelt een belangrijke rol.
Ik doe mijn routine, mijn kata, en die bestaat uit een vaste serie standen, stoten en trappen. Maar als ik bijvoorbeeld een stoot maak maar mijn pols is net een beetje gebogen terwijl hij recht moet staan, dan is dat een technische fout en dus puntenaftrek. Als een stoot heel mooi krachtig is dan krijg ik voor atletisch vermogen weer een iets hoger cijfer.
Iedere kata heeft een moeilijkheidsgraad, maar het is niet zo dat degene met de moeilijkste kata automatisch wint. Als ik een moeilijke kata slecht uitvoer en mijn tegenstanders voert zijn iets minder moeilijke kata heel goed uit, dan verlies ik misschien alsnog.”
Heb je een favoriete kata?
“Alle kata’s hebben een eigen naam, ik doe bijvoorbeeld graag de ‘Unsu.’ Die vind ik er heel mooi uitzien en hij heeft ook een hoge moeilijkheidsgraad. Een kata moet je staan, net als een kledingstuk, het moet in je zitten. Deze staat mij. In de Unsu zit heel veel kracht, veel explosieve bewegingen achter elkaar. Dat is waar ik goed in ben. Ja, mijn atletisch vermogen is beter dan mijn techniek.
Ik heb vroeger ook aan kumite gedaan, dat is de andere discipline binnen karate waarbij je wel tegenover iemand op de mat staat, maar ik was altijd in het nadeel omdat ik klein van stuk ben. Mijn tegenstanders waren altijd langer en dan heb je gewoon een grotere reach. Maar het is niet zo dat ik daarom noodgedwongen kata ben gaan doen. Toen ik een jaar of zeven was zag ik een demonstratie van de Nederlandse selectie, en zij deden allemaal spectaculaire sprongen. Dat heeft enorme indruk op mij gemaakt. Ik zat daar echt te kijken van: wow supervet, dat wil ik ook kunnen!”
Wat hoop je te bereiken in deze sport?
“In november was het Nederlands Kampioenschap, daar ben ik tweede geworden bij de jeugd. Dit jaar word ik 21 en vanaf dan mag ik niet meer bij de junioren meedoen. Dus ga ik me richten op het EK en WK voor senioren. Maar daar is het niveau uiteraard wel echt een flinke stap hoger. Mijn ultieme doel is een podiumplek op zo’n belangrijk toernooi, dat zou echt heel gaaf zijn.”
Tekst: Wouter van Emst
Foto’s: Gerben Rink
