Judith van der Stelt: ‘Hoe stuur jij jezelf aan?’

Vanmorgen bij het ontbijt moest ik ineens aan buurman Boordevol denken. Buurman Boordevol werd ook wel kortweg BB genoemd, wat weer verwees naar zijn belangrijkste karaktereigenschap: Boze Buurman.
Annie M.G. Schmidt verzon BB en met hem duizenden andere personages die ze opvoerde in haar verhalen, scenario’s en gedichten.
Overigens kwam BB wel op een wonderlijke manier mijn keuken binnen, want hij schoot me te binnen bij het lezen van het woord Bolletje boerenbeschuit.

Gedachten sturen

Ik weet vrij zeker dat ze op de marketingafdeling van Bolletje niet aan BB dachten bij het bedenken van deze naam, maar waar dachten ze wel aan? Denk ik aan boeren, dan zie ik onwillekeurig toch de betoging in Groningen voor me, waar een enorme tractor de deur van het provinciehuis ontwrichtte. Dat is vast niet wat ze willen bij Bolletje.
Zij proberen mijn gedachten eerder richting bros, robuust en bakkerij te sturen. Ik vermoed dat ze het ook fijn vinden als ik een frisgroen weiland voor me zie met grazende koeien, een bloemrijke akkerrand en een weelderige wolkenlucht erboven.
Maar goed, ter zake nu! De keuze voor bepaalde woorden stuurt onze gedachten; dat is het punt waar ik naartoe wil. Reclamemensen gaan daarmee aan de haal -want die willen dat wij aan positieve taferelen denken als we voor het schap een keuze moeten maken tussen product A of product B.
Waar we ons minder van bewust lijken is de manier waarop wij onszelf aansturen.

Feedback

Op de valreep van de zomer wil ik graag pleiten voor een mildere vorm van zelfkritiek. Zelfkritiek die je naar de frisgroene weide leidt in plaats van naar de boze buurman, zeg maar. Onlangs sprak ik een studente die feilloos van zichzelf kon benoemen waar zij nog niet goed in was. Nog voordat ik mijn feedback kon geven, somde zij al voor me op wat haar zwakke punten waren. Nou is het op zichzelf prima als je kunt reflecteren op je eigen handelen, het is alleen niet motiverend als je alleen de negatieve eigenschappen van jezelf beziet. Bovendien is de toon waarop je dat doet allesbepalend voor de motivatie die je voelt om iets te veranderen. Wie een leven lang wil leren, put zichzelf uit met deze strenge aanpak.

Mantra

Zeg je over jezelf: Ik kan absoluut geen verslagen schrijven – en herhaal je dat mantra iedere keer dat het onderwerp ter sprake komt – dan ga je er vanzelf in geloven. Verander je die woorden in: Tot nu toe vond ik mijn verslagen niet goed, maar ik ga onderzoeken hoe ik mijn schrijfvaardigheid kan verbeteren, dan nodig je jezelf als het ware uit om een beweging in de goede richting te maken.
Genoemde studente staat overigens niet alleen in haar kritische houding. Onlangs las ik in NRC (Perfectionisme is vooral heel stressvol en eenzaam – Vivian de Gier) dat 85% van de mensen een stuk kritischer is tegen zichzelf dan tegen anderen.
Wie ertoe neigt om zichzelf op de kop te zitten, zou zich daarom in het vervolg af kunnen vragen: hoe zou ik reageren als het niet mijzelf betrof, maar een vriendin?
Grote kans dat je haar niet in de richting van de boze buurman stuurt, maar haar uitnodigt voor een picknick in een frisgroene weide.

Judith van der Stelt is schrijfcoach en dyslexiespecialist bij het Studiesuccescentrum Almere