Honours College student Yann Wunsch is niet blij met de weggeefactie van Windesheim waarbij studenten en medewerkers een hoodie cadeu kregen.
“De missie van onze hogeschool is om actief bij te dragen aan een inclusieve en duurzame samenleving. […] Bij een duurzame samenleving gaat het over hoe we evenwichtig en duurzaam omgaan met de aarde, haar grondstoffen en de mensen die er leven (people, planet, profit).”
– Hogeschool Windesheim, Strategische Koers
Het begon allemaal als een steunbetuiging tijdens de Covid-19-pandemie. Wie herinnert zich niet de oogverblinend felle kleuren, wie herinnert zich de memes niet? Maar de Windesheim gratis hoodie-weggeefactie blijkt echter veel meer te lijken op een actie van Harry Houdini. Net als de Grote Houdini aan het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw, toont Windesheim regelmatig een sterk talent voor ontwijking, zij het op een ander gebied – verantwoordelijkheid.
Voor wie niet in Zwolle studeert: Hogeschool Windesheim heeft eind 2020 besloten om alle studenten, docenten en medewerkers een gratis hoodie aan te bieden in een kleur naar keuze, van knalgeel tot donkerblauw. Volgens de Windesheim’s eigen verslag zijn er 20.715 hoodies besteld en geleverd, allemaal per stuk verpakt en per post verzonden. Begrijp me niet verkeerd, het feit dat een universiteit iets wilde doen om hun mensen door de pandemie heen te helpen, moet worden gewaardeerd. Maar men moet zich toch afvragen: tegen welke prijs? Is dit echt het beste wat ze konden doen?
Ik denk van niet. Laat het me uitleggen:
De hoodies zijn geproduceerd in een groot aantal landen, waardoor het bijna onmogelijk is om een gemeenschappelijke standaard vast te stellen. Veel van deze landen hebben zeer twijfelachtige gegevens over de rechten van werknemers: China, Myanmar of Pakistan om er maar een paar te noemen. Hoewel dit op zich al zeer problematisch is, zijn de hoodies ook gemaakt van een mix van conventioneel katoen en polyester, in verschillende samenstellingen. Dit is niet alleen zeer belastend voor het milieu, maar een dergelijke blend is bijna niet te recyclen. Over een paar jaar is je hoodie dus letterlijk afval, wat bijdraagt aan de steeds groter wordende stapel nutteloos textielafval.
De leveringspartner van Windesheim, Hekon Valentijn, biedt hetzelfde type hoodie op hun website vanaf 13,82€. Iedereen met begrip van kledingproductie zal je vertellen dat deze prijs gewoon niet haalbaar is, tenzij je een veelvoud aan milieu- en sociale normen negeert.
Dankzij de steun van het impactvergelijkingsplatform True Cost Label heb ik een overzicht gemaakt van de milieu-impact van de bestelling (20.715 hoodies) die door Windesheim is geplaatst. (Opmerking: deze berekening is gebaseerd op een OEKO-TEX-gecertificeerde hoodie van 500 g, vervaardigd in China en samengesteld uit 80% katoen en 20% polyester. De impact van de tienduizenden eenmalige plastic zakken die werden gebruikt om de hoodies in te verzenden zijn niet eens meegerekend.)
Laten we dit in perspectief plaatsen:
- Om thuis dezelfde hoeveelheid water van de gecombineerde hoodieproductie te gebruiken, zou je de kraan 97.875 uur moeten laten lopen, dat is bijna 11 jaar en 2 maanden achter elkaar. Met betrekking tot Zwolle betekent dit dat de hoodies hetzelfde volume hebben verspild als de inwoners van Binnenstad in de tijdspanne van 2 en een halve maand.
- De hoeveelheid geproduceerde CO2 vertaalt zich in 546 trans-Atlantische vluchten van Londen naar New York. (Dit heeft niet alleen ecologische, maar ook toekomstige financiële implicaties.) 1.929 bomen zouden nodig zijn om dit bedrag in de loop van een jaar op op natuurlijke wijze op te nemen.
- De cumulatieve afstand die de hoodies hebben afgelegd, betekent 902 reizen naar de maan en terug of 147.775 autoritten van Zwolle naar Moskou en terug.
Wat ik nog erger vind, is dat de hoodies symptomatisch zijn voor de aanhoudende hypocrisie van Windesheim: aan de ene kant duurzaamheid promoten, aan de andere kant het tegenovergestelde doen.
Publieke steun voor groene initiatieven, aanmoediging van individuele maatregelen (zoals posters en stickers om waterbesparing aan te moedigen) of het uithangen van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties in het X-gebouw. Al deze dingen hebben uiteindelijk geen zin als Windesheim als instelling beslissingen neemt die aantoonbaar diep onhoudbaar en moreel twijfelachtig zijn.
Windesheim weigert verantwoordelijkheid te nemen voor zijn keuzes en negeert actief de koopkracht die het heeft die als een kracht ten goede kan worden gebruikt. Dat is niet alleen laakbaar en hypocriet, het draagt ook bij aan de vernietiging van de toekomst van haar eigen cliënteel: de studenten.
Voordat ik wordt afgeranseld omdat ik alleen maar op problemen wees en geen oplossingen aanbied, wil ik een paar alternatieve suggesties geven. De totale omvang van de bestelling bij Hekon Valentijn was aanzienlijk. Op basis van de prijzen op hun website, neem ik aan dat Windesheim iets tussen de 10 en 13 € per hoodie heeft betaald. Dit vertegenwoordigt een totale besteding van € 207.150 tot € 269.295, wat overeenkomt met de prijs van een klein huis of appartement!
Drie voorstellen
Geef meer geld uit om beter uit te geven:
Bestel echt duurzame hoodies, geproduceerd met goede materialen, dichter bij Nederland en in landen waar de arbeidsnormen daadwerkelijk transparant kunnen worden gecontroleerd en bevestigd.
Geef hetzelfde geld uit, maar aan een andere ‘gadget’:
Zoek naar een gadget dat de planeet niet kapot maakt, maar de leerlingen toch wat plezier kan bezorgen. Nog beter: laat ze stemmen of kiezen tussen verschillende opties.
Besteed het geld om studenten daadwerkelijk door de pandemie heen te helpen:
Een optie zou zijn om meer en betere psychologische ondersteuningsmaatregelen aan te bieden, aangezien veel (jonge) mensen worstelen met de mentale last van lockdowns, gebrek aan sociaal contact en de gevolgen van de pandemie in het algemeen. Een andere mogelijkheid is het upgraden van faciliteiten op de campus of het uitbreiden van het aanbod aan sport- en vrijetijdsactiviteiten.
Nog een laatste opmerking: ja, ik heb ook een hoodie besteld. Ik deed het nadat ik Windesheim direct had gevraagd waar de hoodies van gemaakt waren en op welke criteria hun inkoopcontract met Hekon Valentijn was gebaseerd. Ik kreeg de verzekering dat het contract werd bepaald door zeer strikte duurzaamheidscriteria, dat de hoodie waarschijnlijk in Europa zou worden gemaakt en van één materiaal: biologisch katoen. Toen de eerste hoodies in Zwolle arriveerden, sloeg de teleurstelling toe maar dit sloeg al snel om in frustratie. Ik nam opnieuw contact op met Windesheim en kreeg een schriftelijk antwoord met een lijst met ‘duurzaamheidsvragen’ waar de verschillende bedrijven destijds op moesten antwoorden.
Als ik zie wat er uit is gekomen, vraag ik me af: kan een instelling die niet handelt volgens de principes die zij zichzelf en anderen stelt, nog geloofwaardig zijn? Kunnen we een universiteit vertrouwen die pleit voor het creëren van een duurzame samenleving, maar dit soort schade aanricht?
Klaarblijkelijk heb ik nog steeds mijn hoodie voor de eerste keer moet dragen. Eerlijk gezegd heb ik hem nog niet eens uitgepakt.
P.S.: Eerlijkheidshalve heb ik het artikel dat je zojuist hebt gelezen naar Windesheim gestuurd en hun de tijd gegeven om te reageren voordat het wordt gepubliceerd. Omdat ik transparant wil zijn, heb ik hun volledige antwoord hieronder opgenomen. Gezien de oppervlakkigheid ervan, voel ik me bevestigd in de argumenten die ik in het artikel heb gemaakt. Maar kijk zelf:
Reactie Windesheim
“We hebben de hoodies destijds cadeau gegeven midden in de coronapandemie. Ze zijn bedoeld als een positief gebaar. Hiermee wilden we de verbinding die we met onze studenten voelen, benadrukken.
De impact van dit gebaar op het milieu in de berekening die Yann die heeft gemaakt, is confronterend. We zijn er nog niet als het om verduurzaming gaat, maar hebben de ambitie daar stappen in te zetten. Dat gaat – zoals blijkt uit het voorbeeld van Yann- met vallen en opstaan. Dat we hierop door onze eigen studenten aangesproken worden, is terecht en geeft aan dat we daar scherp op moeten zijn en blijven.”
– Hogeschool Windesheim, 16.09.2021
Wil je reageren op Yann zijn tekst? Dan kun je hier contact met hem opnemen.
