Een keer om de zoveel tijd – ritme en logica zitten er niet in – krijg ik een mailtje van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Ze schrijven altijd dat ik weer niet aan mijn betalingsverplichting heb voldaan. De aanhef van het bericht is steevast dezelfde: ‘Aanmaning studieschuld’. Wat zo vreemd aan die digitale briefjes is: ik betaal gewoon elke maand keurig op tijd én er komt nooit een vervolg op hun dreigmail.
Ik moest destijds collegegeldkrediet aanvragen omdat ik in de eerste week van de opleiding onaangenaam werd verrast door een mededeling van een docent. ‘Wie de opleiding Journalistiek volgt, is verplicht een laptop mee te nemen.’ ‘Maar verslaggevers werken toch met pen en papier?’ probeerde ik nog. ‘Dat doen we ook. Maar we gaan ook websites bijhouden.’
Dat was een serieus probleem, bedacht ik onderweg naar huis. Ik heb ouders die op mijn zestiende al tegen me zeiden dat ik het allemaal zelf moest uitzoeken in het leven. Mijn vader vond mijn opvoeding geldverspilling. Er was een uitkomst, ik ging lenen bij DUO en ik schafte via Wehkamp een laptop aan die ik in termijnen mochten afbetalen – maar wel binnen vijf jaar.
Ik heb Journalistiek op Windesheim gedaan en daarna stroomde ik door naar de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur aan de VU. Vanaf het moment dat ik als zelfstandige ging werken, bestookte DUO me met mailtjes over mijn studieschuld, die ongeveer 40.000 euro bedroeg. Op een bepaald moment, vooral toen ik ook voor de televisie ging werken, en dus meer verdiende, probeerde ik sneller af te lossen. Dat lukte niet, om een heel banale reden: ik kreeg nooit een mens te pakken als ik DUO belde. Alles ging via systemen, robots en doorverwijzingen naar websites die er ook niets van snapten.
Het is te hopen dat een nieuw kabinet echt het leenstelstel afschaft. Tot die tijd zou ik adviseren: als het even kan, kies dan niet voor een lening, op geen enkele manier. Die laptop bijvoorbeeld kostte zeshonderd euro. Ik was er uiteindelijk 1300 euro aan kwijt met alle rentes en zo. Een diploma is leuk. Maar als ik naar mijn openstaande saldo op DUO kijk, ruim tien jaar later, blijft er een smet kleven aan die periode. Probeer die te vermijden.
