‘Je moet ervoor zorgen dat jij je onderscheidt van anderen’. Daarover was de docent in het eerste jaar van haar studie journalistiek heel duidelijk geweest. Ze had het al die tijd onthouden, maar wat het precies betekende… Ze zag haar medestudenten extra vakken doen en eigen bedrijfjes beginnen. Sommigen omdat ze dat leuk vonden, anderen omdat het op een of andere manier moest.
Ze vroeg zich af waar dat voor nodig was. Voor een baan? Om gelukkig te worden? Omdat je dan beter in je vak bent? Ze vond sommige studiegenoten veel slimmer. Anderen waren technisch handiger. Hoe kon ze zich nu van hen onderscheiden? Ze voelde zich alleen.
Studenten vertellen vaker over deze vorm van eenzaamheid waarin medestudenten concurrenten van je worden. Nu heeft niet iedereen dezelfde talenten, maar ik vraag me bij die nadruk op dat onderscheiden wel af: hoe belangrijk is solidariteit voor je vak? Gemeenschapszin? Goed kunnen samenwerken? Anderen iets gunnen? Compassie? Empathie? Hoe oefen je dat?
Ik-mis-je
Niet lang na dit gesprek was ik bezig met de ‘ik-mis-je-met-kerstboom’. De boom staat in de C-kantine en je kunt daar een kerstbal inhangen met daarop de naam van iemand die je mist. De kerstballen waren bijna op, ik vulde ze aan, en legde er een paar nieuwe stiften bij. Ik keek naar de ballen in de boom. Papa, Ma, Oma, Mijn lieve vader, en allerlei namen.
Mensen die gemist werden. De moeder van een student, ze was dit jaar overleden. De collega, door ziekte was hij al een jaar weg, hij zou niet meer beter worden. Een oma, waar een student deels door was opgevoed, zijn ouders konden dat niet. Een student die het leven niet meer aan had gekund, een van zijn docenten had zijn naam op een kerstbal geschreven. Een student die al een klein jaar aan de andere kant van de wereld was, een ander miste hem.
Geen eilandjes
De boom verbindt. De mensen die gemist worden, de mensen die iemand missen. Ook wie er alleen naar kijkt. Staand voor deze kerstboom dacht ik, dit is een verbindingsboom. Een die ons laat zien wie en wat wij zijn als mensen. We hebben plezier en verdriet, ons eigen gemis en geluk. We zijn geen eilandjes, we zijn op allerlei manieren verbonden met elkaar. Dat is waar we uit leven.
Daarin zijn we allemaal precies hetzelfde.
Martin Jans is studentenpastor van Windesheim, ArtEZ en KPZ Zwolle
