‘Een laatste strohalm’

Langstudeerders komen nauwelijks nog op de hogeschool en zijn hun studieritme kwijt. Het definitief afsluiten van hun studie is daardoor vaak een zware opgave. De Studiehuiskamer kan uitkomst bieden.

Mik Kok is sinds april 2020 loopbaancoach bij Windesheim. Daarvoor werkte ze bij de Hogeschool Utrecht, waar een oud-collega het concept van de StudieHuiskamer had opgezet. Utrecht heeft er inmiddels twaalf. Kok: ‘Ik dacht, dat zou ook iets kunnen zijn voor Windesheim en na veel overleg kreeg ik toestemming voor een pilot, met twee groepen in Zwolle en een in Almere.’ Een eerste oproep onder studenten leverde wel wat reacties op maar na een mail specifiek gericht op vierdejaars “plus” liepen de groepen snel vol. ‘Uiteindelijk hadden we hier in Almere negentien aanmeldingen waarvan zes uit verpleegkunde – daar hebben we een parallelgroep voor gemaakt.’

Voor wie is deze “huiskamer” bedoeld?

‘Langstudeerders missen vaak de structuur en sociale context om hun studie af te ronden. Ze hebben geen vakken meer op de hogeschool, weten niet wie hun studentbegeleider is, zijn helemaal uit hun studieritme. Ze moeten vaak nog één ding doen, maar hebben grote moeite om ermee te starten of het af te maken en ze durven hun twijfel en zorg niet te delen met vrienden of docenten. Op zo’n moment kan de studiehuiskamer structuur bieden en ze het gevoel teruggeven dat ze weer vooruitgang boeken.’ ‘We werken met drie pijlers: Focus, fit en feelings”. Focus is: wat ga je doen, waar zit de urgentie en hoe verdelen we dat in kleine stapjes? Dat in kaart brengen is vaak al confronterend. Fit betekent: hoe studeer je het beste? In de studiehuiskamer werken we om die reden met een wekkertje: 25 minuten studeren, dan vijf minuten pauze. Dat helpt om door de dag heen bezig te blijven. Feelings betekent: durven stilstaan bij wat je voelt en durven hulp te vragen aan je hulpbronnen.

Voor velen is dat laatste vast moeilijk….

‘Klopt. Vrienden en familie vragen vaak “wanneer ben je klaar?” Dat is met de beste bedoelingen, maar het legt gelijk weer die druk op iemands schouders. Die studenten hebben al zo vaak met dat vingertje te maken gehad. Wat wij doen is stimuleren en complimenteren. En geen oordeel uitspreken. We zijn geen docenten, we hebben er geen belang bij dat ze sneller werken. Als iemand laat binnenkomt zeggen we: fijn dat je er bent! Alles wat lukt, is mooi.’

Hoe vrijblijvend is het?

‘De Huiskamer is een keer per week, een hele dag. De inloop is vanaf negen uur tot half tien, daarna gaan we aan het werk. Er is altijd thee en koffie. We zeggen dat hier naartoe komen “vrijwillig maar niet vrijblijvend” is. Je moet de intentie hebben aan de slag te gaan. Dan kunnen er allerlei redenen zijn waarom iemand eerder weg moet – maar die willen we dan wel weten. Bij de inloop schrijven ze op het “dopaminebord” welk doel ze hebben die dag, en als ze vertrekken, praten we nog even over wat er is gelukt. Los daarvan kunnen ze ook coachgesprekken aanvragen, eenop-een, om hun problemen, vragen en successen te bespreken.’

Wat voor verhalen hoor je dan?

‘Er zit vaak heel veel spanning op het studeren. Als je langer dan zeven jaar bezig bent, gaan bijvoorbeeld je studiepunten uit het tweede jaar vervallen. Maar we hebben ook veel jonge moeders voor wie langer dan vier jaar studeren erg duur wordt. Dat is vaak ook een grote druk. Dit is mijn laatste strohalm, zeggen studenten vaak zelf. Met de intakegesprekken wilden we selecteren wie voor de Studiehuiskamer in aanmerking zou kunnen komen. De verhalen die (die) je dan hoort, (die) zijn vaak zo indrukwekkend, dat we dachten: iedereen moet de kans krijgen om deel te nemen. We hebben al snel na de start een verzoek gedaan om de studiehuiskamer op beide locaties met een dag uit te bereiden en dat is gelukkig gehonoreerd.’

Is het alleen een kwestie van “kijken terwijl ze hun werk maken”?

‘Nee hoor. Wekelijks is er psycho-educatie over een onderwerp wat relevant is voor de deelnemers in de groep. Psycho-educatie bestaat uit een kort college over bijvoorbeeld persoonlijke kwaliteiten, plannen en prioriteren, grenzen stellen, taakinitiatie, faalangst en prestatiedrang, balans, motivatie, kracht van pauzes nemen etc. Na een korte introductie over een thema gaan we met de groep in gesprek over eigen ervaringen en wisselen we tips uit. Ook volgt een praktische oefening. Hierbij zie je dat er veel herkenning is en komen er onderling mooie uitwisselingen op gang. De verbondenheid wordt hierdoor versterkt.
‘Daarnaast is er ook een taalcoach aanwezig aan wie studenten begeleiding kunnen vragen als ze vastlopen met het schrijven van hun scriptie. We zien in de studiehuiskamer redelijk veel studenten die ergens in hun schrijfproces niet meer weten hoe ze verder moeten. De reden waarom ze vastlopen verschilt per student, dus tijdens de gesprekken met de taalcoach wordt er gekeken: waar zit jouw blokkade en wat kun je doen om die op te lossen en de draad van het schrijven weer op te pakken?

En werkt het?

Een student die zich bij de start van de SHK als eerste heeft aangemeld, is vóór de zomer afgestudeerd en inmiddels in het bezit van een diploma. Dat hebben wij natuurlijk uitgebreid gevierd in de SHK met bubbels, taart, muziek en felicitaties.
‘Het harde doel is dat ze punten halen om bij de eindstreep te komen. Daar letten we ook op, maar wat ik het allerbelangrijkst vind is hoe ze erbij zitten, of hun welzijn verbeterd is. Om dat te meten hebben we op het intakeformulier ook een aantal vragen toegevoegd maar meestal zie je gewoon dat het wekelijks beter gaat. Bij ons mogen ze zijn wie ze zijn, en werken in hun eigen tempo.’

Hoe omvangrijk is dit pilotproject?

‘In Zwolle draaien nu drie groepen. Hier in Almere zijn we 13 juni gestart met een tweede groep van tien. Mooi om te zien hoe steeds meer studenten ons weten te vinden en doorverwezen worden door begeleiders en counselors. Inmiddels hebben we 34 aanmeldingen in Almere waarvan een aantal studenten op zowel de maandag als donderdag komen. De groepen zijn momenteel zo groot dat we even met een wachtlijst moeten werken. Zodra studenten uitstromen kunnen we weer nieuwe studenten plaatsen. Het voorstel om een derde groep in Almere te starten is onlangs ingediend.

Hoe zie je de toekomst van de Huiskamer?

De pilot eindigt zomer 2023. Ik ben ervan overtuigd dat we het nut van deze aanpak dan ruimschoots hebben bewezen. Mijn grote wens is dat we daarna ook preventiever gaan werken, door bijvoorbeeld ook eerstejaars preventief op te vangen in samenwerking met de opleidingen. Het zou mooi zijn als dat dan gebeurde in de vorm van studiegroepjes binnen de afzonderlijke opleidingen. Een aantal opleidingen zijn net begonnen met vergelijkbare initiatieven. We delen graag onze ervaringen met hen.’ (MH)

Tekst: Marcel Hulspas

‘Het prettige is dat je je niet meer alleen voelt’

Julia Boekholt, student commerciële economie, rondde in juli 2021 haar afstudeeronderzoek af en kwam daarna in de pauzestand. Dankzij de Studiehuiskamer haalde voor de zomervakantie alsnog haar diploma.

J‘Ik wist best dat ik niet de enige was die er wat langer over deed, maar zo voelde het wel. Ik had geen reden meer om naar school te gaan, er was toch niemand die ik kende, en in mijn eentje aan de slag gaan kreeg ik simpelweg niet voor elkaar. Iedere keer als ik mijn laptop openklapte om aan school te beginnen, was er iets anders wat mijn aandacht trok. O ja, eerst nog even afwassen. Goh, de vloer moet nodig eens gedweild. Nou oké, één uurtje Netflixen kan wel… Uiteindelijk leek mijn onderzoek zo lang geleden dat ik niet meer voor me zag hoe ik mijn scriptie ooit nog kon herschrijven.’
‘Mik vertelde dat ik in de Studiehuiskamer op een rustige manier mijn scriptie weer op kon pakken en met wat extra hulp die feedback alsnog zou kunnen verwerken. Ik ben op het aanbod ingegaan en heb er geen moment spijt van gehad.

‘Toen ik me in maart aanmeldde, weet ik nog dat ik dacht: Goh, mooi initiatief, maar helaas te laat voor mij. Het zal me nooit lukken om voor de zomer af te studeren. Dat het nu toch gelukt is, kan ik zelf ook nog nauwelijks geloven. Mijn deelname aan dit project bleef trouwens niet alleen beperkt tot die ene middag in de Studiehuiskamer. Ik kwam weer met medestudenten in contact, samen maakten we een Whatsappgroep aan en vervolgens zochten we elkaar steeds vaker op. We studeerden in de bieb, steunden elkaar als het even tegen zat, en zo voelde ik langzaam maar zeker het vertrouwen terugkomen.’

‘Het prettige aan de Studiehuiskamer is dat je je niet meer alleen voelt. Hoewel ik iedereen een soepel afstuderen gun, is het toch fijn om te zien dat er meer mensen zijn vastgelopen. Dat schept een band. Daarnaast heeft het mij enorm geholpen dat er in de huiskamer een goede werkflow heerst. De structuur van 25 minuten werken en 5 minuten pauze heeft me geholpen. Naast het werkritme speelde ook de begeleiding een belangrijke rol. Die begeleiding was zowel praktisch als mentaal. Aanvankelijk had ik geen idee waar te beginnen, maar in een coachgesprek leerde ik prioriteiten stellen. Ook mijn vertrouwen nam gaandeweg toe, omdat ik zicht kreeg op mijn patronen. Zei ik in de periode thuis al snel Laat ook maar als het niet lukte, nu vroeg ik op zo’n moment om hulp. Alleen al door uit te spreken waarin ik vastliep, werd het lichter en zag ik eerder welke vervolgstappen ik moest zetten.’
‘Ik weet dat er veel studenten zijn die net als ik tegen hun grenzen aanlopen. Vraag hulp, zou ik tegen ze willen zeggen. Ik weet inmiddels dat het geen schande is het als je het even niet alleen redt.

Tekst: Judith van der Stelt

De Studiehuiskamer: wat vinden de studenten er zelf van?

‘De studiehuiskamer heeft mij een plek gegeven om te werken zodat ik niet alleen op mijn kamer hoef te werken waar ik afgeleid kan raken. Ik heb geleerd om mij beter aan afspraken te houden en hoe ik een agenda bijhoud. Het heeft mij ook laten zien dat ik niet de enige ben met bepaalde studie-en persoonlijke problemen.’

‘De studiehuiskamer helpt mij om een stok achter de deur te houden zodat ik aan mijn verslagen werk. Thuis raak ik te snel afgeleid, waardoor mijn motivatie wegzakt en ik andere dingen ga doen. Het helpt mij ook dat ik meteen vragen kan stellen als ik ergens tegenaan loop en elke dag een specifiek doel voor mezelf stel om af te ronden.

‘Wat ik er vooral aan heb, is dat ik weer mijn motivatie langzaamaan terug begin te krijgen en weer gedisciplineerd raak om ook echt daadwerkelijk aan mijn opdrachten te werken. Zowel op school als thuis. Dat je hier samenkomt en in een groepje zit (ook al ben je niet veel met elkaar bezig) maakt gewoon dat je zelf gemotiveerd raakt om ervoor te gaan en wat te doen aangezien we als groepje allemaal in hetzelfde schuitje zitten en allemaal dezelfde doelstelling hebben: afstuderen en diploma halen!’

Het creëert een gevoel van saamhorigheid en dat je niet de enige bent die er langer over doet. Je voelt geen druk, en de begeleiders zijn ‘onpartijdig’, Oftewel, ze hebben geen connectie met de opleiding, wat voor sommige studenten een fijn gevoel geeft. De begeleiders zijn open minded en denken altijd met je mee. Ik zou de Studiehuiskamer aanraden als je een plek wilt of nodig hebt waar je rustig kan studeren en er ook ruimte is voor persoonlijk contact.’

‘Je zit eigenlijk allemaal in hetzelfde schuitje, de studie moet worden afgerond maar de motivatie en discipline is ver te zoeken. Dit motiveert juist weer om aan het werk te gaan. Daarnaast is er ruimte om dingen te delen in de groep, in gesprek te gaan met de begeleiders en natuurlijk het allerbelangrijkste werken aan je opdrachten. Alles is super verzorgd, we mogen koffie en thee en water pakken en dit wordt regelmatig vervangen.

‘Het heeft mij wel geholpen, de structuur en het maken van tijd helpt met het verbeteren van mijn producten. De dingen die ik wilde afmaken en behalen zijn bijna helemaal af.