Judith van der Stelt: ‘What’s in a name?’

PELGRIM staat er in kapitalen op het prikbord van Albert Heijn. Ik heb net afgerekend als mijn oog er op valt en onmiddellijk wordt mijn aandacht er naartoe getrokken. Sommige woorden hebben dat; je ziet ze opdoemen en voordat je er erg in hebt wordt er een hele reeks aan beelden geactiveerd die je uit de Albert Heijn wegvoeren.

Ik vergeet de puntpaprika’s en zie in plaats daarvan een knoestige wandelstok waarmee iemand zichzelf stap voor stap door de heuvels leidt. Prachtige glooiende heuvels zijn het, in de tinten zachtgeel en zachtgroen. Heel anders dan de schappen met levensmiddelen waar ik zojuist tussendoor gelaveerd ben.

Meedogenloos

‘Zegeltjes erbij?’
Meedogenloos vist de caissière me uit mijn dagdroom en zet me met mijn voeten terug op de grond.
‘Geen zegeltjes, dank u.’ Snel frommel ik de puntpaprika’s in mijn boodschappentas en in een rechte lijn rijd ik mijn karretje naar het prikbord. Ik moet een paar keer met mijn ogen knipperen om de rest van de tekst te lezen. Het handschrift is onregelmatig en mijn geest te verwachtingsvol, maar uiteindelijk krijg ik de complete tekst scherp.

PELGRIM
gevelkachel voor zacht
prijsje over te nemen.
Tel…….

Taal is een prachtig medium, maar het kan je ook flink op het verkeerde been zetten. Bij een gevelkachel niet zo’n probleem, maar met reclameteksten wordt het al lastiger. Marlboro, de smaak van vrijheid en avontuur luidde een oude sigarettenreclame. Tsja. Wie de foto’s van wegkwijnende organen kent op de verpakkingen weet inmiddels wel beter. De gevoelswaarde die om deze slogan hangt, strookt op zijn zachtst gezegd niet met de realiteit.

Politiek

Ook in de politiek let het nauw welke woorden je kiest. Zo oreerde Thierry Baudet onlangs in een podcast dat ‘we worden geregeerd door een wereldwijde samenzwering van kwaadaardige reptielen’. Later verklaarde hij zich nader, door te zeggen dat hij met reptielen ‘gevoelloze wereldleiders’ bedoelde. Tuurlijk! Dat is ook altijd mijn eerste associatie bij het woord reptielen.

Elkaar goed begrijpen is zonder deze taalacrobatiek al moeilijk genoeg. Waar ik normaal gesproken fan ben van metaforen en symbolen, verlang ik in deze ingewikkelde tijden naar helderheid en eenduidigheid. Volgens een analyse van Rik Rutten, over Forum voor Democratie, is de verwijzing naar reptielen niet zo onschuldig als die lijkt. Deze sluit namelijk aan bij het gedachtegoed van de antisemitische complotdenker David Icke, die daadwerkelijk gelooft in machtige reptielen.