Voordat op zondag 20 november om 17:00 de spits van Qatar de aftrap nam, leek het voor de Emir of het leven maakbaar was. Of je met geld alles kunt kopen. Maar het oude voetbal cliché bleek ook nu waar: de bal is rond.
Hij had niets aan het toeval overgelaten: het is veel te warm, maar dankzij airconditioning is het gras in de stadions groen. Er is te weinig menskracht, maar arme Nepalezen en Bengalen werden uitgebuit om alle infrastructuur te bouwen. Bijna niemand voetbalt in Qatar, maar een scoutingprogramma van 600.000 Afrikaanse kinderen en het uitdelen van wat paspoorten maakte een Qatarees voetbalelftal.
Kortom: de wereld lijkt maakbaar. Geen prijs was de Emir te hoog: corruptie, moderne slavernij en heel wat milieuvervuiling. Het WK in Qatar is daarmee exemplarisch voor iedereen die gelooft dat land en mensen beheersbaar zijn als je dat wilt en genoeg geld hebt.
Kansloos
Totdat Akram Afif de aftrap nam. Inderdaad, een paar tellen te vroeg, want de stadionspeaker was nog niet klaar met aftellen. De bal rolde, en de Emir was zijn controle kwijt. Niet alleen hij, de keeper van Qatar bleek erg onzeker bij hoge ballen en zijn uittrap mislukte de meeste keren. Spelers die al maanden in afzondering hadden getraind lukte het niet om de bal fatsoenlijk naar een speler met dezelfde kleur te spelen. Qatar verloor de openingswedstrijd kansloos.
Nee, de wereld is niet maakbaar. Hoe meer we de wereld willen controleren en beheersen, hoe meer we zullen ontdekken dat zij zich aan onze macht onttrekt, aldus de Duitse socioloog Hartmut Rosa. Dat is ook wat er bij die wedstrijd in Qatar gebeurde. De Emir had de bal niet onder controle. De wedstrijdspanning, de bibberende handen van de keeper, een voet van de tegenstander die net blijft haken. Een afgeketste bal die via het lichaam van een andere speler een draai maakt.
Levensles
Een belangrijke levensles: denk niet te veel in termen van beheersbaarheid en controle. Want we hebben het leven niet in de hand. Of, in voetbaltaal: de bal is rond.
Martin Jans is studentenpastor van Windesheim, ArtEZ en KPZ Zwolle
