Martin Jans: ‘Nooit gehaald diploma’

Ze was op weg naar een rijles. Een jonge vrouw van achttien jaar, student net als jij. Ze droomde van verre reizen en wilde graag de Grand Canyon zien. In de zak van haar jas zaten altijd wat brokjes die ze gaf aan zwerfhonden als ze door de stad liep. Haar naam: Oleksandra Borivska. Ze studeerde International Relations aan een universiteit in de Donetsk, Oekraïne. Bij haar rijles is ze nooit aangekomen. Op 14 juli 2022 kwam ze om het leven bij een russische raketaanval.

Oekraïense studenten

Een foto van Oleksandra kun je zien in de tentoonstelling ‘Unissued Diplomas’ hier op Windesheim. De oorlog in Oekraïne krijgt een gezicht in de verhalen en foto’s van ruim dertig Oekraïense studenten die nooit meer hun diploma zullen halen. Hun leven eindigde veel te vroeg: ‘overleden bij een raketaanval’, ‘vermist geraakt en zijn dood is later bevestigd via een dna match’, ‘gesneuveld in de eerste dagen van de oorlog’, ‘doodgeschoten in zijn auto’ …

Het zijn jonge mensen als jij, die toevallig in een ander land woonden. In de oorlog raken ze verstopt achter de statistieken van slachtoffers. Maar nee, het gaat niet om getallen maar om Oleksandra, Andriy, Valentyn en Lidiia. Ze waren bezig met hun leven, waren vriend, vriendin, zoon en dochter. Collega en medestudent. Ze leefden, werden verliefd, maakten plannen, waren soms onzeker en hadden hun eigen interesses: muziek maken, koken, kickboksen of tekenen. Hun leven is kapot gemaakt.

Onmacht

Laat je raken door hun verhalen, hun foto’s. Noem hun naam hardop als je bij de panelen van de tentoonstelling staat. Mijmer over je onmacht, prevel een onaf gebed of bedenk wat je hoopt of verlangt, wat maar bij je past. En denk aan deze medestudenten als je ergens in het nieuws getallen en cijfers hoort van slachtoffers van de oorlog in Oekraïne of als je een bericht leest over steden als Marioepol of Luhansk.

Zie de mens.

Martin Jans is studentenpastor van Windesheim, ArtEZ en KPZ Zwolle

De tentoonstelling ‘Unissued Diplomas’ staat in het C-gebouw in de Greenroom, de hal van de kantine richting het X-gebouw. Het is te zien tot en met 26 maart