Opgewekt stond ik bij één van de koffieautomaten op Windesheim. Terwijl het zwarte vocht langzaam mijn beker instroomde werd ik echter behoorlijk chagrijnig van de moralistische boodschap die op het beeldscherm verscheen: ‘Treat yourself well’. Ik dacht: ik wacht gewoon op koffie en nu moet ik weer iets. Dit heilige moeten is een ziekte van onze tijd. Ik zal dat uitleggen.
De generatie van mijn oma groeide op in een tijd waarin veel niet mocht. Je mocht geen relatie hebben met iemand van een andere kerk en vrouwen werden ontslagen als ze trouwden. Op het werk mocht je niet zomaar met nieuwe ideeën komen want daar was je iemands ondergeschikte en dat zei genoeg. De samenleving zat vol met verboden.
Dat is nu anders. ‘Niemand anders dan ikzelf bepaal met wie ik een relatie krijg’ zei een student. Je kiest de studie die je zelf wilt en op het werk ben je een ‘high potential’: je baas wordt blij als jij laat zien wat je allemaal in huis hebt en je moet je onderscheiden. In de ‘Win las ik de oproep van Özcan Akyol aan eerstejaars journalistiekstudenten: ‘als je wil slagen in dat vak moet je iets bijzonders meebrengen’.
Geboden
Onze samenleving zit nu niet meer vol met verboden, maar met geboden. We moeten van alles. Je moet een studie hebben die je echt leuk vindt. Je moet sporten. Je moet een bijbaan hebben. Je moet je cv interessant maken. Je moet alles uit je leven halen en je moet bij dat alles ook nog eens iets bijzonders meebrengen, in elk geval als je journalistiek studeert.
En het zijn niet alleen Eus, je zorgverzekeraar of Instagram die je al die opdrachten geven. Ook de koffieautomaten doen dat net als de collega die voor de vakantie zei: ‘geniet ervan!’. We geven elkaar steeds opdrachten en uitroeptekens mee. Nee, we kunnen van deze dwang niet zomaar de kerk, het patriarchaat of de overheid beschuldigen. Dat heilige moeten, de hele samenleving zit er vol mee.
T-shirt
Ook veel studenten doen daaraan mee. Let maar eens op de teksten op truien en t-shirts. Als je die leest moeten we ook een heleboel. ‘Be yourself!’, ‘Free your Mind’ en ‘Choose to Shine’ zag ik in de gang voorbijkomen. Dus als jij het gevoel hebt dat je zoveel moet: kijk ‘s morgens even naar de kleren die je aan wilt doen en kies gewoon iets vrolijks zonder zo’n tekst.
Zou zomaar kunnen dat de mensen om jou heen dan iets minder moeten.
Martin Jans is studentenpastor van Windesheim, ArtEZ en KPZ Zwolle
