Om de zoveel tijd, meestal richting verkiezingen, roepen politici en denkers – het eerste is geen garantie voor het tweede – dat de maatschappelijke dienstplicht moet worden ingevoerd. Dat voorstel komt voort uit meerdere ontwikkelingen. De allerbelangrijkste: de maatschappij is nog steeds versnipperd en veel groepen jongeren ontmoeten elkaar niet meer. Ik zag bijvoorbeeld voor het eerst mensen van mijn leeftijd die welgesteld zijn op Windesheim. In mijn bubbel leefden geen rijke mensen. Wat ook meespeelt, is dat de Russische oorlog ons dwingt om opnieuw naar het defensieapparaat te kijken, wat heel saai klinkt maar als je niet terug weet te vechten, kunnen alleen nog schietgebedjes je behoeden voor ellende.
De gedachte aan een maatschappelijke diensttijd is dus heel sympathiek. Het probleem is alleen dat we tegenwoordig onze samenleving en het onderwijssysteem zo hebben ingericht dat studeren niet voor iedereen vanzelfsprekend wordt. Wat veel mensen, ongetwijfeld ook op Windesheim, misschien over het hoofd zien, is dat ouders niet vanzelfsprekend een studie willen of kunnen betalen voor hun kinderen. Dat betekent dat je al op jonge leeftijd een economische afweging moet maken: je gaat óf meteen fulltime werken, óf je zoekt bijbaantjes om je opleidingen en huisvesting te bekostigen, samen met de maximale leningen bij DUO. Hoe dan ook, het is dan niet erg handig, om het zacht uit te drukken, als de overheid je plotseling voor een jaar uit de samenleving plukt doordat je een nieuwe diensttijd moet vervullen, heel gebroederlijk met allerlei kinderen die wél een studiejaar kunnen missen.
Het zijn sowieso over het algemeen altijd de meer welvarende mensen die zich kunnen permitteren om na een VWO een tussenjaar te plannen, lekker backpacken in Australië met je kornuiten – de studie komt later wel. Die privileges hebben jongeren uit kansarme buurten niet. Als ze al op de sociale ladder willen klimmen, moeten ze zowel voltijdig studeren als werken, want een achtervang is er niet.
Het zijn sowieso over het algemeen altijd de meer welvarende mensen die zich kunnen permitteren om na een VWO een tussenjaar te plannen, lekker backpacken in Australië met je kornuiten – de studie komt later wel. Die privileges hebben jongeren uit kansarme buurten niet. Als ze al op de sociale ladder willen klimmen, moeten ze zowel voltijdig studeren als werken, want een achtervang is er niet.
