Als Windesheim Open Acces serieus neemt, moeten veel meer scripties, onderzoek en lesmateriaal in de HBO-Kennisbank terecht komen, vindt Esther Eisen-Tijssen.
Op Windesheim worden jaarlijks vele artikelen, onderzoeksrapporten en scripties geschreven die binnen en buiten de organisatie nauwelijks terug te vinden zijn. Dit terwijl er wereldwijd aandacht is voor het vrij beschikbaar stellen van dit soort publicaties. Met een mooi woord heet dat Open Access publiceren. Windesheim heeft al in 2014 de Publicatierichtlijn vastgesteld waarin staat dat Open Access publiceren een speerpunt is.
Voor Windesheim is de HBO-Kennisbank dé digitale plek om publicaties te bewaren en te laten zien. Deze bron wordt door Google en een aantal andere zoekmachines van bibliotheken doorzocht, waardoor de kans dat je gevonden wordt groter is dan wanneer je op een willekeurige website publiceert. Windesheim is al tien jaar één van de deelnemende hogescholen van dit platform, maar benut het nog onvoldoende.
Helaas kampt de Kennisbank met onbekendheid. Van de duizenden scripties die er jaarlijks geschreven worden komen er maar ruim honderd in de Kennisbank terecht. Deze komen van een handjevol opleidingen die vaak als kwaliteitscriterium stellen dat het cijfer voor de scriptie een acht of hoger zou moeten zijn. Ook zijn er opleidingen die met opdrachtgevers geheimhoudingsafspraken hebben. Er wordt binnen Windesheim dus verschillend gedacht over het opnemen van scripties in de HBO-Kennisbank. Ik ben van mening dat elke student zelf moet kunnen beslissen of hij zijn scriptie wel of niet op de HBO-Kennisbank laat plaatsen. De student is auteursrechtelijk gezien namelijk de eigenaar van zijn scriptie.
Voor Windesheim-onderzoekers is Open Access publiceren urgent. Sinds kort stellen de onderzoek financiers Open Access publiceren verplicht. De onderzoeker voldoet aan deze voorwaarde wanneer de publicatie in de HBO-Kennisbank is opgenomen.
Op dit moment staan er relatief weinig artikelen, onderzoeksrapporten in de HBO-Kennisbank. Daar is dus nog werk aan de winkel voor onderzoekers. Ze publiceren vaak wel Open Access in de zin dat het artikel in een (wetenschappelijk/vak)tijdschrift vrij op internet staat. Ze vergeten om het artikel in de HBO-Kennisbank te laten opnemen. Of ze denken ten onrechte dat het niet van de uitgever mag. Door een recente wijziging in de Auteurswet mogen artikelen/hoofdstukken van boeken wel in een kennisbank van de instelling worden opgenomen. Daar liggen dus kansen!
Voor docenten biedt de HBO-kennisbank ook mogelijkheden. Ik ben ervan overtuigd dat er docenten zijn die zelf lesmateriaal hebben ontwikkeld dat via de HBO-Kennisbank landelijk gedeeld zou kunnen worden. Minister Bussemaker deelt dit standpunt, zij heeft het delen van leermateriaal als speerpunt.
Ik concludeer dat Windesheim in de bewustwordingsfase zit. Mensen weten vaak niet wat er allemaal kan en mag. De HBO-Kennisbank biedt veel mogelijkheden en zal alleen maar belangrijker worden.
Esther Eisen-Tijssen werkt in het Mediacentrum als Informatiebemiddelaar. Ze is ook Open Access specialist en contactpersoon voor de HBO-Kennisbank.
