Aan de hand van een paar druppels wangslijm vertelt studentondernemer Sander Bast jou of je risico loopt op een vitamine C-tekort, aanleg hebt voor obesitas of gevoelig bent voor cafeïne. Maar wat kun je met die informatie? En hoe betrouwbaar is zo’n dna-test?
“We willen tegenwoordig alles over ons eigen lichaam weten”, vertelt vierdejaars sportmanagement Sander Bast (31). “Ieder lichaam is anders en niet alle fysieke problemen zijn te verhelpen met een standaardoplossing. Dat is vaak wel de huidige aanpak binnen de medische wereld. Maar waar de één bijvoorbeeld goed reageert op een bepaald medicijn of dieet, heeft een ander er nauwelijks baat bij.” Enkele jaren geleden kwam Sander op internet 23andme tegen, een Amerikaans bedrijf dat dna analyseert. “Daarmee kun je er eenvoudig achter komen hoe je bijvoorbeeld reageert op bepaalde medicijnen en op welke ziektebeelden je risico loopt. Het idee van zo’n test heeft me nooit meer losgelaten.”
Aanleg voor obesitas
Begin dit jaar startte Sander zijn onderneming Analyse Me, waarmee hij (samen met een moleculair voedingsdeskundige) gepersonaliseerde dna-analyses uitvoert voor particulieren. Dit deden ze tijdens de minor ondernemerschap op de Hogeschool van Amsterdam. Met Analyse Me richten Sander en zijn collega, die anoniem wil blijven, zich in eerste instantie op analyses speciaal gericht op iedereen met een interesse voor gezondheid, voeding en sport. “Uit onze analyses blijkt onder andere of je een hogere behoefte hebt aan vitamine C, hoe je reageert op koffie en of je aanleg hebt voor obesitas. Op basis van die informatie kun je bijvoorbeeld vitamine C-supplementen slikken of bewuster met je eten omgaan.”
Sinds de start heeft Analyse Me zo’n veertig rapporten verkocht, à 149 euro per stuk. Er van leven kunnen Sander en zijn collega dan ook nog niet. De omzet steken ze bovendien meteen weer in de onderneming. “We werken momenteel bijvoorbeeld met een copywriter die de teksten van de rapporten die we voor klanten maken, herschrijft in jip-en-janneketaal. We kregen namelijk de feedback dat ze lastig te begrijpen zijn voor een leek. Door te investeren maken we ons product steeds beter. Uiteindelijk wil ik wél van deze onderneming kunnen leven!”
Koffie voor het sporten
Om een gepersonaliseerde dna-analyse te krijgen via Analyse Me, bestel je online een dna-kit, haal je het bijgevoegde wattenstaafje langs de binnenkant van je wang en stuur je dat terug. “Wij verzenden dit geanonimiseerd naar een laboratorium in Leiden en van hen krijgen we ruwe data terug. Wij interpreteren vervolgens de resultaten en op basis daarvan maken we het rapport, dat we naar onze klant sturen.” Sander heeft zijn eigen dna uiteraard ook laten analyseren. “Daaruit bleek bijvoorbeeld dat cafeïne mijn sportprestaties verbetert. Dus nu drink ik een kop koffie voor het sporten. Bij anderen kan het juist de prestaties negatief beïnvloeden. Voor topsporters kan dit zelfs het verschil maken tussen een gouden of een zilveren medaille.”
Alzheimer voorspellen
Een dna-test zegt echter lang niet alles over gezondheid en sportprestaties. “Dna is slechts één onderdeel van je leven. Hoe je leeft, wat je eet en hoe je darmen reageren hebben ook invloed.” Daarnaast spelen bij de totstandkoming van een bepaalde eigenschap vaak meerdere genen een rol. “Veel ziektes zijn vooralsnog lastig te voorspellen door alle factoren die erbij komen kijken, zowel binnen als buiten het dna. Bovendien zitten er wettelijk aardig wat haken en ogen aan het stellen van een medische diagnose.” Momenteel werkt Analyse Me daarom vooralsnog met de genen waar meer speelse informatie uit te halen is. “De aanpassingen die je op basis van onze tests kunnen doen, gaan meer om het finetunen van je lifestyle. Maar als je een kleine aanpassing doet waardoor je prestaties verbeteren, kun je je daar ontzettend veel beter bij voelen. Zowel op het sportveld als in het dagelijks leven.”
In de toekomst wil Analyse Me uitgebreidere tests gaan verkopen. “Het risico op Alzheimer, een te hoog cholesterol en diverse vormen van borstkanker zijn bijvoorbeeld wél goed te voorspellen. Met deze kennis over je aanleg kun je je leefstijl aanpassen of ter preventie andere maatregelen nemen.”
Sceptisch
Dat veel mensen sceptisch zijn over dna-analyses, begrijpt Sander wel. “Hoewel de dna-technologie zich in een razend tempo ontwikkelt, valt er nog heel veel te ontdekken. Het menselijk lichaam is namelijk oneindig complex.” Wel zijn er vele ontwikkelingen gaande. “In het Amerikaanse magazine Wired verscheen vorige maand bijvoorbeeld een bericht over een man die niet lang meer te leven had door nierkanker. Na analyse van het dna in zijn kankercellen, bleek dat hij een andere vorm van de ziekte te hebben dan de artsen dachten. Hij kreeg andere medicijnen voorgeschreven en is nu genezen! Dat is toch een prachtige toepassing van een dna-analyse?”
Janine Sterenborg
