Vijf jaar geleden startte Maaike Andringa als docent bedrijfskunde in Almere. Sinds november vorig jaar is ze programmamanager duurzaamheid. Een gloednieuw functie, maar Andringa heeft genoeg plannen. ‘We hebben nog een lange weg te gaan.’
Waarom moest er een “programmamanager” komen?
‘Duurzaamheid maakt al sinds 2017 deel uit van de missie van Windesheim. We willen studenten opleiden die bijdragen aan een inclusieve en duurzame samenleving. De afgelopen tijd zijn daar veel stappen in gezet. Samen met de Zwolse8 heeft Windesheim het Sustainable Development Goals (SDG) Charter van de Verenigde Naties ondertekend, waarmee we aangeven dat we ons onderwijs en ons onderzoek inzetten om bij te dragen aan deze zeventien doelen.
Destijds is er een portfolioboard opgericht om hier vorm aan te geven en inmiddels zijn we veel mooie initiatieven rijker. Nu is gekozen om een programma op te zetten die deze initiatieven verbindt en een structuur geeft om de verduurzaming te versnellen. Het doel van het programma is het verankeren van duurzaamheid in al de werkzaamheden van iedereen op school. Specifiek voor ons onderwijs betekent dat dat de curricula meer gericht zijn op het bijdragen aan de SDG’s.’
Maar er zijn dus al mooie initiatieven.
In Almere zie ik al heel mooie voorbeelden van duurzaam onderwijs, zoals de Circulaire Hackathon waar studenten van vijf verschillende opleidingen circulaire business modellen ontwikkelen voor klanten uit de regio. En in Zwolle zijn ze er ook, zoals het SDG LivingLab waar studenten en bedrijven samenwerken aan onder andere het verminderen van afval op onze eigen campussen. De lectoraten zijn veelal al gefocust op een duurzame toekomst en kunnen mijns inziens een belangrijke rol spelen om het onderwijs te helpen verduurzamen.
Een inspirerend voorbeeld vind ik het lectoraat Energietransitie dat samenwerkt met de opleidingen in het domein Techniek om studenten op te leiden tot energietransitie bewuste en bekwame engineers, in het zogenoemde EBBE-project. Deze studenten worden voorbereid om een bijdrage te leveren aan deze complexe uitdaging naar een duurzame toekomst.’
En als we dan heel duurzaam onderwijs geven en onderzoek doen, dan willen we dat natuurlijk zelf ook zijn en uitstralen. We gaan daarom ook samenwerken met onze collega’s van bedrijfsvoering in de diensten en domeinen om onze eigen school te verduurzamen. Daarbij voortbouwend op de mooie voorbeelden zoals de circulaire verbouwing van ons B/C gebouw en de Billie-cup.’
Dat klinkt ambitieus allemaal. Waar ga je mee beginnen?
‘We gaan starten met laten zien wat we allemaal al doen. We gaan de mooie voorbeelden ophalen bij collega’s en zichtbaar maken. Ter inspiratie aan andere collega’s en om te verbinden. Ten eerste verbinden om niet opnieuw het wiel uit te vinden. Stel dat er binnen het domein BMR leerlijnen zijn over de circulaire economie of een introductieles over de SDG’s, dan kunnen we dit delen met de collega’s van andere domeinen die daar vast ook behoefte aan hebben.
En ten tweede verbinden om samen te werken. Een ander belangrijk doel is namelijk het stimuleren van multidisciplinair samenwerken. Dat is dringend nodig om de complexe uitdagingen die op ons af komen aan te pakken. Denk aan de energietransitie, de afnemende biodiversiteit of de groeiende kloof tussen arm en rijk. Deze uitdagingen zijn dermate complex dat ze niet zijn op te lossen vanuit één discipline. De circulaire economie bijvoorbeeld kan niet enkel door economen worden ontwikkeld, daar hebben we ook mensen uit de techniek voor nodig. En uit de zorg om de economie ook socialer te maken. Hoe mooi zou het zijn als de studenten tijdens hun studie vaardigheden en kennis opdoen over multidisciplinair samen te werken aan complexe vraagstukken.’
Heb je het gevoel dat iedereen hier “klaar” voor is?
‘Daarom willen we meer bewustwording over duurzaamheid creëren, collega’s en studenten meenemen in wat het thema inhoudt en hoe je er in je werk, als student en in je handelen op school aan kan bijdragen. Dit gaan we onder andere doen door evenementen over de SDG’s te organiseren en zichtbaarder te maken wat we op Windesheim al doen.
We zijn nu bezig met de voorbereiding van de “Week van de armoede” die in oktober zal plaatsvinden. Armoedebestrijding, dat is SDG 1. Dan denk je misschien snel aan derde wereld landen, maar we hebben in ons eigen land en dus ook op onze school te maken met armoede. We organiseren de week samen met collega’s van het domein Zorg en Welzijn, die deze week vorig jaar organiseerden binnen hun eigen domein. Nu wordt het voor de hele hogeschool.
We nodigen inspirerende sprekers uit voor in de lessen, gaan met studenten aan de slag in een hackathon en organiseren bijvoorbeeld een kledingruilmarkt. Het is nu in ontwikkeling en we zijn nog op zoek naar mensen die mee willen helpen en/of met hun studenten of onderzoek willen aansluiten.’
Als het om duurzaamheid gaat, scoort Windesheim niet echt hoog….
‘Dat klopt. Elk jaar publiceert Studenten voor Morgen de ‘Sustainabul’ lijst, een duurzaamheidsranglijst van alle hogescholen en universiteiten in Nederland. Daarin staat Windesheim op plek 26 van de 33. Ons onderwijs is nog lang niet in alle gelederen duurzaam. En we mogen transparanter worden door ook naar buiten te laten zien waar we aan werken. Daarnaast kunnen we onze studenten veel meer betrekken, het gaat tenslotte om hen! Studenten die wat willen doen, zouden contact op moeten nemen met de Green Hub, het duurzaamheidscollectief van en voor studenten. Als we hier hard aan werken, schieten we vast een aantal plaatsen omhoog. Maar we hebben nog een lange weg te gaan.’
Zie je bij andere hogescholen inspirerende voorbeelden?
‘Waar ik van gecharmeerd is het Green Ambassador programma van de Hanze Hogeschool. Saxion heeft zich daar recent bij aangesloten. Docenten, studenten en ook stafmedewerkers kunnen “Green Ambassador” worden wanneer hun activiteiten op een bijzondere manier bijdragen aan verduurzaming. Studenten die een “green ambassador” vak hebben gevolgd krijgen een aantekening op hun diploma in de vorm van een certificaat. En elk jaar organiseren ze een uitreiking van die certificaten en worden de green ambassadors in het zonnetje gezet. Het zou mooi zijn als Windesheim zich daarbij aansloot. Dan kan het certificaat waarde krijgen in de regio en groeit het kennisnetwerk. Daar zijn we naar aan het kijken.’
Dit hoef je toch allemaal niet in je eentje te doen….
‘We zijn het programmateam nu aan het opbouwen naar vier of vijf collega’s. Maar we kunnen niets zonder de samenwerking met collega’s in de domeinen en diensten. We komen graag in contact met collega’s die meer willen weten over het verduurzamen van hun werk. Maar ook als ze ideeën hebben om onze school te verduurzamen of met iets heel moois bezig zijn wat andere collega’s kan inspireren. Wij hebben al een kennisnetwerk genaamd de Changemakers, waarin collega’s kennis delen over duurzame activiteiten op school. Iedereen is welkom. Stuur even een mailtje naar programmaduurzaamheid@windesheim.nl’
De zeventien SDG’s
Geen armoede, geen honger, goede gezondheid en welzijn, kwaliteitsonderwijs, gendergelijkheid, schoonwater en sanitair, betaalbare en duurzame energie, eerlijk werk en economische groei, industrie, innovatie en infrastructuur, ongelijkheid verminderen, duurzame steden en gemeenschappen, verantwoorde consumptie en productie, klimaatactie, leven in het water, leven op het land, vrede, rechtvaardigheid en sterke publieke diensten, partnerschap om doelstellingen te bereiken.
.
Tekst: Marcel Hulspas
Foto’s: Jasper van Overbeek
