Hoewel ik het als stapelaar tot de universiteit heb geschopt, begon mijn schoolcarrière allesbehalve veelbelovend. Het grootste probleem was dat ik mijn aanwezigheid op school ervoer als vrijheidsberoving. Wat ook niet meewerkte, in een later stadium, bijvoorbeeld op Hogeschool Windesheim, was mijn stellige indruk dat de leraren stuk voor stuk onzin zaten uit te kramen, iets wat ik moest corrigeren. Het ging al mis op de mavo. Toen een jongen, meer handig dan slim, ons op de nieuwe schoolcomputers in de mediatheek wees, gebeurde dat op een tamelijk hysterische manier.
‘Wat is er zo bijzonder aan?’ vroeg ik. We stonden met zijn vijven bij elkaar. ‘Je hebt internet op die apparaten. Daarmee kan ik alles vinden wat ik zoek, van blote vrouwen tot samenvattingen van boeken.’
‘Dat is wel interessant. Waar komen die dames vandaan?’ antwoordde een ander.
‘Nee, eikel, dat was niet mijn punt. Ik bedoel meer: we kunnen nu onze opdrachten voor Nederlands en Engels gewoon downloaden op de computers.’
Toegegeven, we snapten het nog niet helemaal, maar hij ging voor een desktop zitten en etaleerde aan het kringetje pubers om hem heen hoe het allemaal werkte. De volgende week leverden we vier keer hetzelfde verslag in, alleen dan wel anders opgemaakt in andere hoesjes, geschreven in verschillende kleuren, soms met bewust een taalfoutje. We kregen allemaal voldoendes.
Ik moet denken aan een eerder incident op de mavo. Duits was in het begin ook een vak, alleen snapte ik er de ballen van. Toen we een vocabulairetoets kregen, heb ik alle Duitse woorden en hun betekenis ingesproken op een cassettebandje. Vroeger hadden we een walkman en daarmee konden we muziek beluisteren. Ik had mijn oortjes slim weggewerkt en luisterde naar mijn eigen stem, die me telkens vertelde wat een Duits woord betekende. De opnames hadden uren geduurd. Uiteindelijk betrapte mevrouw Woltersom mij. Voor ze mij de klas uitstuurde, noemde ze me nog wel hartstochtelijk een Schweinhund.
Dat maakte indruk. Wat ik vooral niet ben vergeten, is dat ik aan het einde van de dag in mijn eentje de toets alsnog moest maken. Ik had zoveel tijd gestoken in mijn nieuwerwetse manier van spieken dat ik al die Duitse woorden uit mijn hoofd kende. Ik kijk daarom met veel belangstelling naar de discussies over ChatGPT. Door er op school misbruik van te maken, kies je niet alleen voor gemak, maar ook voor gecultiveerde domheid.
