In noodsituaties maakt elke seconde het verschil tussen veiligheid en gevaar. WIN besprak vijf noodscenario’s met Erika Diender namens het College van Bestuur en Bart Goldsteen, manager Integrale Veiligheid.
Welke stappen moeten allereerst gezet worden om jezelf en anderen in veiligheid te brengen?
Bart: “Bij acuut gevaar moet je natuurlijk 112 bellen en het noodnummer van Windesheim, zodat wij ook weten wat er aan de hand is en mensen in veiligheid kunnen brengen. Wat wij dan zo snél mogelijk doen is de hulpdiensten inschakelen en opvangen. Politie, brandweer, medische hulp. Alle collega’s van de receptie en servicepunten zijn getraind om informatie snel en efficiënt aan hen door te geven.” Erika: “Een ernstige noodsituatie is op het gebied van aansturing heel snel in handen van de hulpdiensten. Wij blijven continu in verbinding met die hulpdiensten, dus dan zal een contactpersoon van ons heel dicht tegen de hulpdiensten aan gaan zitten. Dan volgt de opschaling naar het crisis managementteam. Daar zit onder andere het College van Bestuur in.”
Stel, er is een enorme brand…
Bart: “Sowieso voldoen we aan alle wettelijke eisen voor brandpreventie, dus dan moet je denken aan voldoende vluchtwegen, klapdeuren gaan bij brand automatisch dicht en de sprinklers gaan automatisch aan. Ook krijgt de brandweer direct een sein vanuit de meldkamer en vanaf dan is de regie in hun handen. Vervolgens is het de taak en verantwoordelijkheid van de BHV-organisatie om zo snel mogelijk de betreffende plek te ontruimen. De BHV’ers zijn hier uiteraard ook in getraind. Als de brand bijvoorbeeld in een bepaald compartiment van een gebouw bevindt, wil dat niet zeggen dat de hele campus ontruimd moet worden. Afhankelijk van de brand kan bijvoorbeeld, wordt gekeken welke plekken veilig zijn en in principe kan alles op de veilige plekken gewoon doorgaan. Dat is een inschatting die we op dat moment in samenspraak met de hulpdiensten moeten maken. Dat oefenen we ook tijdens brandoefeningen. Gebouw T en G zijn bijvoorbeeld makkelijker te ontruimen dan de hoofdgebouwen B en C.”
Stel, er is een gewapend persoon op de campus…
Wanneer je een verdacht persoon met een wapen ziet moet je jezelf zo snel mogelijk in veiligheid brengen, bijvoorbeeld door ergens te schuilen. Vervolgens bel je de noodnummers. “Het belangrijkste op zo’n moment is dat we de mensen die op de Campus zijn zo snel en goed mogelijk in veiligheid
brengen”, onderstreept Erika. “En ook hier heeft de BHV organisatie een rol in; tegelijkertijd moeten zij ook op hun eigen veiligheid letten. Daarnaast is het belangrijk om alle informatie die we hebben over de situatie zo goed en snel mogelijk bij de hulpdiensten in beeld te brengen. Dan is het een intensieve samenwerking tussen het crisisteam van Windesheim en de driehoek. Dat is de burgemeester, politie en officier van justitie.”
Stel, een groep studenten wil protesteren op de campus, er breken mogelijk rellen uit…
“Als mensen zich hier willen manifesteren of protesteren mag dat, dat is een wettelijk recht, maar niet zomaar”, benadrukt Erika. Het is namelijk in het Nederlandse recht verankerd dat je een demonstratie moet aanvragen en daar toestemming voor moet krijgen. Ook bij Windesheim kun je een aanvraag doen om te demonstreren op de campus. Vervolgens bepaalt het College van Bestuur uiteindelijk de plek, en dat hangt van heel veel factoren af. Bart: “En het ligt aan het motief van de van de betogers. Het liefst brengen we een demonstratie terug naar een gesprek met de directeur van een opleiding of misschien wel met het CvB. Dialoog is altijd belangrijk om in zo’n situatie plaats te laten vinden.” Erika: “Wij zijn er verantwoordelijk voor dat belangrijke dingen door kunnen gaan dus als er een tentamenperiode is in gebouw T en een groep studenten zou in algemeen belang willen demonstreren met heel veel lawaai en toeters en bellen en heel veel mensen, dan krijgt die groep niet een demonstratieplek naast dat gebouw. Het dienen van dat belang kan dan ook op een andere plek plaatsvinden.” Maar Erika en Bart erkennen dat die afweging in belangen lastig blijft. Aan de ene kant de groep mensen die het protest of de demonstratie aangaan en die ontwrichting zien als een aanzet tot actie. En de groep die zich daar niet bij aansluit en wel gewoon door wil gaan. Erika: “Het allerbelangrijkste is dat de veiligheid voor iedereen gewaarborgd blijft. Of het nou sociale veiligheid is of fysieke veiligheid. En dat de continuïteit van de organisatie in orde blijft. Dat is je verantwoordelijkheid als CvB. Als echte fysieke veiligheid van mensen in het geding is wordt er gelijk opgeschaald naar de hulpdiensten. Wij hebben niet de bevoegdheid om mensen aan te houden. We hebben ook niet de bevoegdheid om mensen in de boeien te slaan of uit elkaar te drijven. Het is ook onveilig om dat te doen.”
Stel, Windesheim wordt getroffen door een cyberaanval…
“Bij een cyberaanval checken we eerst welke belangrijke processen van belang zijn, bijvoorbeeld de continuïteit van toetsen”, vertelt Bart. De ICT-afdeling van Windesheim gaat dan heel nauwkeurig monitoren: wat is er aan de hand, wat loopt vast, vervolgens wordt er contact gelegd met de toets-organisatie; kan alles daar doorgaan? Bart: “Meerdere keren per dag volgt een overleg waar wij en het CvB geïnformeerd worden door het crisisteam van de ICT afdeling. Als er noodmaatregelen nodig zijn dan kunnen we opschalen naar het crisismanagement team want het zou kunnen betekenen dat de toets-applicaties niet meer werken en er dus een tijdje niet digitaal getoetst kan worden.
In het geval van een cyberaanval werken we nauw samen met SURFcert, omdat alle universiteiten, hogescholen en ROC’s aangesloten zijn op het SURFnetwerk kunnen zij ons helpen om de aanval te analyseren. Vervolgens kunnen we gezamenlijk maatregelen nemen die de aanval afweren. Die veiligheid zit op goed niveau maar het wil niet zeggen dat er nooit iets kan gebeuren. De verantwoordelijkheid van digitale veiligheid ligt ook bij ons.”
Stel dat iemand onwel wordt…
Je loopt op de gang en je ziet iemand voor je in elkaar zakken. Allereerst roep je dan een huismeester. Huismeesters kunnen namelijk allemaal eerste hulp verlenen. Bart: “Vervolgens is het belangrijk dat een ambulance wordt gebeld. Dit kan rechtstreeks of via het noodnummer van Windesheim. De huismeester zorgt er vervolgens voor dat die ambulance zo snel mogelijk op de plek komt waar de onwel wording plaatsvindt, want bij de meldkamer wordt alleen een adres doorgegeven. En de campus is groot. Een huismeester wacht daarom de ambulance op aan het begin van de Campus en verwijst dan snel door. Huismeesters zijn dus de ruggengraat wanneer het gaat om het bewaren van de veiligheid als er iemand onwel wordt. Bij nieuwe medewerkers en studenten geven we daarom altijd de tip om eens een praatje te maken met de huismeester in jouw omgeving.”
Regelmatig oefent het crisis managementteam met verschillende casussen, ook zoals hier beschreven. De focus ligt dan op duidelijkheid, snelheid en communicatie. “Maar een ramp houdt zich nooit aan spelregels, hè”, benadrukt Erika. “Hele ernstige dingen kun je niet zo trainen dat je denkt; ‘als we nou een brand krijgen dan verloopt die precies zoals deze oefening’, maar door training kun je wel routine krijgen in je eigen handelen, of die routine juist opbouwen.” Die trainingen worden vervolgens uitgebreid geëvalueerd. Erika: “Hebben we genoeg mensen die allemaal vanuit hun positie en hun verantwoordelijkheid de goede dingen kunnen doen, of zitten daar nog blinde vlekken in? Hoe loopt de samenwerking? Hoe kan die samenwerking verbeterd worden, hebben we genoeg snelheid en hoe doen we dat? Zit dat goed, dan is de communicatie onderling ook een aandachtspunt, want communicatie is heel belangrijk. Er hoeft maar iets scheef te gaan in een communicatieproces en je hebt er een ongeluk bij.
Het Windesheimnoodnummer voor locatie Zwolle is 088 469 9000. Het noodnummer voor Windesheim in Almere is 088 469 3333. Alles over veiligheid lees je op de Sharenet-pagina ‘Samen voor veiligheid’
tekst: Reinhilde van Aalderen
illustraties: Judy Ballast
