Slecht nieuws doet het helaas beter

Instagram? Daar word je ongelukkig en onzeker van. Zo meldden de media vorige week. Peter Nikken, lector jeugd en media, over deze en andere paniekverhalen

Er komen steeds opnieuw onderzoeksresultaten bovendrijven die wijzen op de gevaren van media voor kinderen en jongeren. Hoewel we de risico’s niet moeten bagatelliseren, is de berichtgeving jammer genoeg vaak eenzijdig gericht op de negatieve kanten. Slecht nieuws doet het helaas beter. Een ander punt bij de nieuwsberichtgeving is dat nauwelijks wordt geverifieerd of het wel goed onderzoek is. Als je zocht naar een onderzoeksrapport kwam je bedrogen uit. Een hippe Prezi met wat stellingen en een selectie van gefilmde quotes zouden moeten bewijzen hoe erg social media zijn. Er is alleen gevraagd welke sociale media nadelen hebben, en die zijn aflopend op een rijtje gezet. Er is niet gevraagd of de sociale media ook voordelen hebben, en welke, en hoe belangrijk die voordelen zijn. Goede journalistiek hoort zulke vragen te stellen en niet klakkeloos het persbericht over te nemen. Onderzoekers bij een hbo of universiteit moeten dan steeds weer opnieuw de nuances aanbrengen, en het publiek gerust stellen.

Alle media geven een vertekend beeld van de werkelijkheid, zowel Hollywoodfilms en reclames, die alles overdreven mooi, romantisch, of spannend neerzetten, als de berichten die we zelf via Facebook, Snapchat, Instagram enzovoort delen. Daar moet je als mediaconsument bewust van zijn. Maar met dat vertekende, mooie beeld hebben kinderen of jongeren soms wel moeite. Vooral als je niet zo goed in je vel zit, niet het mooiste figuur hebt, geen geluk in de liefde hebt of niet zoveel fantastische vrienden hebt. Gelukkig gelden de negatieve effecten van media voor een minderheid van de kinderen of jongeren, en dat zijn dan bijna altijd kinderen waar het in de opvoeding ook niet helemaal lekker loopt, of die al wat problemen hebben in hun ontwikkeling. Juist die kinderen hebben vaak meer moeite om mediawijs met beelden of berichten op social media om te gaan.

Opgroeien en ontwikkelen is met elkaar omgaan, meningen delen, groepsnormen vaststellen, jezelf conformeren of er tegen afzetten. En jongeren doen dat met de smartphone. Met foto’s kun je laten zien waar je bent, hoe je je voelt, wat je beleeft. Het geeft de mogelijkheid om schoolwerk te delen, afspraken te maken over huiswerk, uitgaan, muziekvoorkeuren te delen, et cetera. En vergeet niet, via je smartphone heb je contact met je ouders. Voor de overgrote meerderheid van de kinderen geldt dat ouders er gewoon bij horen en dat ze helemaal geen overmatige sociale druk voelen om maar constant aanwezig te zijn op de sociale media.

Bij het lectoraat jeugd houden we ons daarom bezig met hoe kinderen en jongeren met media omgaan, en vooral welke rol ouders en professionals in het onderwijs of de opvoedingsondersteuning daarbij spelen. Met het werkveld kijken we onder andere hoe kinderen met een licht verstandelijke beperking ondersteund kunnen worden bij hun mediagebruik. Tot slot hebben we ook een succesvolle internationale minor Child and media, waarin bovenstaande aspecten uitvoerig aan bod komen.