‘Ik ben geen slachtoffer’

Studente Linde helpt anderen als ‘ervaringsdeskundige’

Linde Bijkerk kreeg op haar achttiende te maken met seksueel geweld. Ze besloot de verschrikkelijke gebeurtenis om te zetten in iets waarmee ze anderen kan helpen. Dat doet ze via het traject voor ‘ervaringsdeskundigen’ binnen haar studie.

“Ik kwam een oude bekende tegen in de kroeg. We kletsten buiten verder omdat we elkaar slecht konden verstaan, maar ineens trok hij me met geweld mee. Ik was fysiek niet sterk genoeg om me te verweren. Verdwaasd ging ik naar huis en heb er een week lang niet over gepraat. Ik wilde het vergeten. Maar ik kreeg nachtmerries, moest veel huilen en was prikkelbaar. Ik nam mijn bazin bij de kapsalon waar ik stageliep in vertrouwen. Door dat gesprek realiseerde ik me dat ik boos was. Heel boos. En dat ik aangifte wilde doen, zodat hij gestraft kon worden.”

Zijn woord tegen het hare
Maar de dader is nooit bestraft. Linde, nu 25 jaar oud: “Het was zijn woord tegen het mijne. Maar voor mij is het nu iets wat nou eenmaal in mijn rugzakje zit, net als andere levenservaringen. Ik ben geen slachtoffer. Ik ben Linde.”

De verkrachting was destijds iets waar ze zich voor schaamde, maar tegenwoordig kan ze er probleemloos over praten. “Ik heb de verkrachting inmiddels een plek kunnen geven.”

Als snel na de gebeurtenis besloot Linde te stoppen met haar kappersopleiding op mbo-school Landstede. “In de kappersstoel vertellen klanten je soms hun hele levensverhaal, wat soms best heftig was. Dat vond ik erg moeilijk, omdat ik ze niet kon helpen. Ik wilde zo graag iets betekenen voor die mensen in plaats van alleen hun haar te doen! Dat vond ik te oppervlakkig. Daarom ben ik eerst binnen Landstede overgestapt op de studie maatschappelijke zorg en uiteindelijk dus sociaal pedagogische hulpverlening gaan studeren op Windesheim.”

Schaamte en shock
Linde zet nu haar eigen nare ervaring in iets positiefs: haar grote missie is zo veel mogelijk mensen een veilig thuis bieden. Ze zit inmiddels in het laatste halfjaar van haar studie en volgt de afstudeerrichting ‘ervaringsdeskundigheid’. Hierbij leren sph-studenten die in aanraking zijn gekomen met bijvoorbeeld (seksueel) geweld of verslaving, al vanaf het eerste jaar van de opleiding om hun ervaringen op professioneel niveau in te zetten in hun latere werkveld.

Al tijdens haar stages heeft Linde cliënten verder kunnen helpen. “Ik leer om mijn eigen ervaring in te zetten, zonder meteen mijn hele verhaal te vertellen. Een slachtoffer van seksueel had bijvoorbeeld het gevoel dat ze niet genoeg weerstand had geboden. Daar schaamde ze zich voor. Uit eigen ervaring kon ik haar vertellen dat het normaal is dat je in shock raakt en het over je heen laat komen. Door een persoonlijke ervaring te delen, hoe klein ook, raak je iemand. Inmiddels schaamt ze zich niet meer voor wat haar is overkomen. Dat is geweldig om te zien!”

Intensief traject
Linde’s afstudeerproject bestond uit het ontwikkelen van voorlichtingsmateriaal voor Windesheim. “Toen ik me oriënteerde op een sph-opleiding, kwam ik uit bij Windesheim. Dit was de enige hogeschool die naast het reguliere programma aandacht besteedde aan ervaringsdeskundigheid. Ik dacht in eerste instantie dat ik alleen kon kiezen voor de extra leergang, die uit meerdere bijeenkomsten bestaat. Maar er bleek ook een afstudeerrichting te zijn die je gedurende de hele studie volgt. Een heel intensief traject. Ik vind dat voor beide meer aandacht moest komen. Daarom heb ik promotiemateriaal en een informatievideo gemaakt.”

Geweldsspiraal doorbreken
Ook binnen haar vakgebied viel Linde iets op: “De ene ervaringsdeskundige heeft een cursus gevolgd, de ander heeft een hbo-diploma. Er zijn constant discussies over wanneer je nou écht ervaringsdeskundige bent.” Daardoor ziet Linde binnen de hulpverlening een enorm gat tussen professionele behandelaars en ervaringsdeskundigen. “Ze voelen zich bedreigd door elkaar. Ervaringsdeskundigen zeggen dat hulpverleners niet weten hoe het is om slachtoffer te zijn, terwijl hulpverleners roepen dat ervaringsdeskundigen niet de professionele kennis hebben om cliënten te helpen.”

Daarom richtte Linde een vakgroep op voor alle hulpverleners die affiniteit hebben met ervaringsdeskundigheid. “We zijn nu bezig met het organiseren van een informele bijeenkomst met interessante sprekers uit het werkveld. Ik wil de groepen met elkaar in verbinding brengen. Daar hebben alle partijen uiteindelijk veel meer baat bij.”

Linde weet dankzij haar stages precies wat ze wil gaan doen ná haar afstuderen: “Werken met systeemtherapie: niet alleen de cliënt, maar ook de mensen eromheen helpen. Ook de geweldspleger. Vaak is zo’n geweldpleger namelijk zelf ook slachtoffer geweest van huiselijk geweld. Het is een patroon dat in het systeem van die persoon zit. Ik wil die geweldsspiraal doorbreken. Niemand zou bang moeten zijn voor zijn of haar partner, ouder of kind.”

Janine Sterenborg
Foto: Jasper van Overbeek